کلونازپام جزو دسته‌ای از داروهاست که به بنزودیازپین‌ها معروف هستند. این دارو عمدتاً برای مدیریت تشنج‌های ناشی از صرع، اسپاسم‌های عضلانی غیرارادی، اختلالات اضطرابی و در برخی موارد سندرم پای بیقرار تجویز میشود. مکانیسم عمل این دارو از طریق افزایش سطح یک انتقال‌دهنده‌ی عصبی آرامبخش در مغز به نام گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) است. این فرآیند موجب کاهش اضطراب، توقف تشنج‌ها و اسپاسم‌ها، و همچنین شل‌شدگی عضلات منقبض میشود. کلونازپام تنها با تجویز پزشک قابل دسترسی است و به دو شکل قرص و محلول خوراکی تولید میشود.
بیشتر بخوانید:
نکات مهم:
- در صورتی که کلونازپام برای کنترل تشنج یا اسپاسم عضلانی مصرف میشود، دوز دارو به تدریج افزایش می‌یابد و ممکن است تا یک هفته زمان ببرد تا اثر کامل آن ظاهر شود. برای اختلالات اضطرابی و سندرم پای بیقرار، اثر دارو معمولاً پس از حدود یک ساعت آغاز میشود.
- یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی این دارو احساس خوابآلودگی در طول روز است. در صورت بروز این عارضه، از رانندگی یا فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز بالا دارند، خودداری کنید.
- احتمال وابستگی به کلونازپام وجود دارد، اما در صورتی که دارو برای مدت کوتاهی (بین ۲ تا ۴ هفته) مصرف شود، خطر اعتیاد به آن کاهش می‌یابد.
- در صورت مصرف طولانیمدت (بیش از ۲ تا ۴ هفته)، قطع ناگهانی دارو توصیه نمیشود و باید دوز آن به تدریج کاهش یابد.
- مصرف همزمان الکل با کلونازپام خطرناک است و ممکن است باعث خوابآلودگی شدید و اختلال در بیدار شدن شود.
گروه‌های مجاز به مصرف کلونازپام:
- بزرگسالان بالای ۱۸ سال می‌توانند از قرص یا محلول خوراکی کلونازپام استفاده کنند.
- کودکان از سن یک ماهگی به بعد می‌توانند این دارو را برای کنترل صرع مصرف کنند.
گروه‌هایی که باید از مصرف کلونازپام خودداری کنند:
کلونازپام برای برخی افراد مناسب نیست. در صورت وجود هر یک از شرایط زیر، پیش از شروع مصرف این دارو، پزشک خود را مطلع سازید:
- سابقه‌ی واکنش آلرژیک به کلونازپام یا سایر داروها
- ابتلا به میاستنی گراویس (ضعف عضلانی)
- آپنه خواب (مشکلات تنفسی در هنگام خواب)
- مشکلات ریوی، کبدی یا کلیوی
- آتاکسی نخاعی یا مخچه‌ای (اختلالات حرکتی و گفتاری)
- سابقه‌ی سوءمصرف الکل یا مواد مخدر
- تجربه‌ی اخیر از دست دادن عزیزان، افسردگی یا افکار خودآزاری و خودکشی
- تشخیص اختلال شخصیت
- برنامه‌ریزی برای بارداری، بارداری فعلی یا دوران شیردهی
- نیاز به بیهوشی عمومی برای جراحی یا درمان دندانپزشکی.
روش و زمان مصرف کلونازپام
مصرف کلونازپام باید دقیقاً مطابق دستور پزشک انجام شود. رعایت دوز و زمان‌بندی تجویز شده برای دستیابی به بهترین نتایج درمانی ضروری است.
دوز و میزان مصرف
قرصهای کلونازپام در دوزهای ۰.۵ میلیگرم، ۱ میلیگرم و ۲ میلیگرم موجود هستند. شکل مایع این دارو نیز در دو غلظت ۰.۵ میلیگرم و ۲ میلیگرم در هر ۵ میلی‌لیتر ارائه میشود.
در موارد مصرف برای صرع یا اسپاسم عضلانی، معمولاً درمان با دوز پایین آغاز شده و به تدریج طی ۲ تا ۴ هفته افزایش می‌یابد تا زمانی که پزشک دوز مناسب را تعیین کند. پزشک مشخص میکند که آیا دارو باید در یک نوبت یا در چندین نوبت (تا حداکثر ۳ بار در روز) مصرف شود. در صورت عدم اطمینان از روش مصرف، حتماً با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
دوزهای معمول:
- صرع در بزرگسالان: درمان با ۱ میلیگرم در شب آغاز شده و طی ۲ تا ۴ هفته به ۴ تا ۸ میلیگرم افزایش می‌یابد.
- صرع در کودکان: دوز مصرفی بر اساس سن کودک تعیین شده و به تدریج طی ۲ تا ۴ هفته افزایش می‌یابد.
- اسپاسم عضلانی غیرارادی در بزرگسالان: مشابه صرع، درمان با ۱ میلیگرم در شب شروع شده و به تدریج افزایش می‌یابد.
- اختلال هراس: ۱ تا ۲ میلیگرم در روز.
- سندرم پای بیقرار: ۵۰۰ میکروگرم تا ۲ میلیگرم در روز.
برای افراد بالای ۶۵ سال یا افرادی که مشکلات شدید کلیوی، کبدی یا تنفسی دارند، ممکن است دوز کمتری تجویز شود.
بیشتر بخوانید:
قرص بوسپیرون : درمان اضطراب و تنظیم سطح سروتونین
معجزه قرص کلیدینیوم سی :درمانی موثر برای مشکلات معده و روده
روش مصرف
قرصهای کلونازپام را می‌توان با آب و به همراه یا بدون غذا مصرف کرد. در صورت استفاده از شکل مایع دارو، از سرنگ یا قاشق مخصوص اندازه‌گیری همراه دارو استفاده کنید. در صورت عدم دسترسی به این ابزار، از داروساز درخواست کنید تا آن را در اختیار شما قرار دهد. استفاده از قاشق‌های معمولی آشپزخانه توصیه نمیشود، زیرا دوز دقیق را اندازه‌گیری نمی‌کنند.
مدت زمان مصرف
مدت مصرف کلونازپام به دلیل تجویز آن بستگی دارد. در موارد صرع، معمولاً این دارو به‌صورت طولانیمدت استفاده میشود. برای سایر شرایط، پزشک به‌طور منظم وضعیت شما را بررسی میکند تا در صورت نیاز، مصرف دارو ادامه یابد. در صورت تجویز دارو برای بیش از ۴ هفته، ممکن است پزشک دوز را به تدریج کاهش دهد تا از بروز علائم ترک جلوگیری شود.
عوارض جانبی کلونازپام
مانند سایر داروها، کلونازپام ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کند، اگرچه بسیاری از افراد هیچ عارضه‌ای را تجربه نمی‌کنند یا تنها عوارض خفیف دارند.
عوارض جانبی شایع:
این عوارض در بیش از ۱ نفر از هر ۱۰۰ نفر رخ می‌دهد:
- اختلالات خواب (مانند رویاهای واضح)
- احساس خوابآلودگی در طول روز
- سبکی سر، بی‌ثباتی یا سرگیجه
- ضعف عضلانی
در صورت تداوم یا تشدید این عوارض، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
عوارض جانبی جدی:
اگرچه نادر است، برخی افراد ممکن است عوارض جدیتری را تجربه کنند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- زردی پوست یا سفیدی چشم‌ها (نشانه‌ای از مشکلات کبدی)
- توهم یا هذیان
- اختلال در هماهنگی حرکات
- تورم مچ پا، ضربان قلب سریع، سرفه و خستگی (نشانه‌های مشکلات قلبی)
- کبودی آسان، خستگی، خونریزی بینی و تنگی نفس (نشانه‌های مشکلات خونی)
- تغییرات خلقی مانند پرحرفی، بی‌قراری، تحریک‌پذیری یا پرخاشگری
- مشکلات حافظه (فراموشی)
عوارض جانبی طولانیمدت:
مصرف طولانیمدت کلونازپام ممکن است باعث بروز علائم ترک شود. در صورت تجویز دارو برای بیش از ۴ هفته، پزشک دوز را به تدریج کاهش می‌دهد تا از این علائم جلوگیری کند.
سایر عوارض جانبی:
این لیست شامل تمام عوارض جانبی کلونازپام نیست. برای اطلاعات کامل، به بروشور داخل جعبه دارو مراجعه کنید.
بارداری، شیردهی و باروری در زمان مصرف کلونازپام
کلونازپام و بارداری
مصرف کلونازپام در دوران بارداری امکان‌پذیر است، به‌ویژه اگر برای کنترل صرع ضروری باشد. با این حال، در صورت بارداری یا برنامه‌ریزی برای بارداری، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا مزایا و خطرات مصرف این دارو را ارزیابی کرده و اطمینان حاصل کند که درمان برای شما مناسب است.
مصرف کلونازپام در ماه‌های آخر بارداری ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد و باعث خوابآلودگی نوزاد پس از تولد شود. به همین دلیل، نوزاد پس از تولد تحت نظارت دقیق قرار می‌گیرد تا از سلامت او اطمینان حاصل شود.
کلونازپام و شیردهی
در صورت تأیید پزشک، ماما یا مراقب سلامت، معمولاً می‌توان کلونازپام را در دوران شیردهی مصرف کرد. اگرچه اطلاعات محدودی در مورد انتقال این دارو به شیر مادر وجود دارد، اما تصور میشود که مقدار آن بسیار ناچیز است و به‌طور کلی در نوزادان شیرخوار عوارض جانبی ایجاد نمی‌کند.
با این حال، در صورت مصرف طولانیمدت، دوزهای بالا یا استفاده همزمان با سایر داروها، ممکن است نوزاد بیشتر در معرض عوارض جانبی قرار گیرد، هرچند این موارد نادر هستند. این عوارض می‌توانند شامل خوابآلودگی، خستگی و دشواری در تغذیه نوزاد باشند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در نوزاد، فوراً با پزشک یا ماما تماس بگیرید:
- مشکل در تغذیه
- خوابآلودگی غیرعادی
- تنفس نامنظم
همچنین، در زمان مصرف کلونازپام، توصیه میشود از خوابیدن مشترک با نوزاد خودداری کنید.
کلونازپام و باروری
هیچ شواهدی مبنی بر تأثیر کلونازپام بر باروری مردان یا زنان وجود ندارد. با این حال، اگر قصد بارداری دارید یا در حین مصرف این دارو با مشکلات باروری مواجه هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی کلونازپام با سایر داروها و مکملهای گیاهی
احتیاط در مصرف همزمان با سایر داروها
برخی داروها ممکن است بر عملکرد کلونازپام تأثیر گذاشته یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهند. در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر، پیش از شروع کلونازپام، پزشک خود را مطلع سازید:
- داروهای ضد تشنج (برای درمان صرع)
- داروهای ضد روان‌پریشی یا ضد افسردگی (برای درمان اختلالات روانی و افسردگی)
- داروهای آرامبخش (برای درمان اضطراب یا اختلالات خواب)
- داروهای شل‌کننده عضلات مانند باکلوفن یا تیزانیدین
- داروهای کاهنده فشار خون، از جمله مهارکننده‌های ACE (مانند انالاپریل یا لیزینوپریل)، مسدودکننده‌های کانال کلسیم (مانند آملودیپین یا فلودیپین) یا دیورتیک‌ها (مانند اینداپامید یا بندروفلومتیازید)
- آنتی‌هیستامین‌های آرامبخش مانند کلرفنامین یا پرومتازین
- مسکن‌های قوی مانند کدئین، متادون، مورفین، اکسی‌کدون، پتیدین یا ترامادول
- سایمتیدین (برای مشکلات معده و سوزش سر دل)
- ریفامپیسین (برای درمان عفونت‌های باکتریایی)
- داروهای ضد قارچ مانند فلوکونازول
تداخل کلونازپام با داروهای گیاهی و مکمل‌ها
از مصرف همزمان کلونازپام با داروهای گیاهی مرتبط با اضطراب یا بیخوابی، مانند سنبل‌الطیب یا گل ساعتی، خودداری کنید. این ترکیبات ممکن است اثرات خواب‌آور کلونازپام را تشدید کرده و عوارض جانبی دیگری ایجاد کنند.
در مورد سایر مکملهای گیاهی و دارویی، اطلاعات کافی برای تأیید ایمنی مصرف همزمان با کلونازپام وجود ندارد. این محصولات، برخلاف داروهای شیمیایی، تحت آزمایشات دقیق قرار نمی‌گیرند و ممکن است تأثیرات ناشناخته‌ای بر سایر داروها داشته باشند.
توجه: این اطلاعات صرفاً جهت افزایش آگاهی ارائه شده و جایگزین مشاوره پزشکی نیست. برای دریافت راهنمایی‌های دقیق و شخصی‌سازی شده، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
سوالات متداول
۱. کلونازپام سبز رنگ برای چیست؟
کلونازپام سبز رنگ معمولاً به شکل قرصهای ۲ میلیگرمی تولید میشود و برای درمان اختلالات اضطرابی، صرع، اسپاسم عضلانی و گاهی اوقات سندرم پای بیقرار استفاده میشود. رنگ سبز تنها نشاندهنده دوز و فرمولاسیون خاص این دارو است.
۲. عوارض کلونازپام بر مغز چیست؟
کلونازپام با افزایش فعالیت GABA (یک انتقالدهنده عصبی آرامبخش) در مغز عمل میکند. عوارض آن بر مغز ممکن است شامل خوابآلودگی، سرگیجه، اختلال حافظه، کاهش تمرکز و در موارد نادر، توهم یا هذیان باشد. مصرف طولانیمدت نیز ممکن است باعث وابستگی شود.
۳. عوارض قرص کلونازپام ۲ چیست؟
عوارض شایع قرص کلونازپام ۲ میلیگرمی شامل خوابآلودگی، سرگیجه، ضعف عضلانی و اختلالات خواب است. در موارد نادر، ممکن است عوارض جدیتری مانند مشکلات کبدی، تغییرات خلقی یا واکنشهای آلرژیک رخ دهد.
۴. قرص کلونازپام ۱ چیست؟
قرص کلونازپام ۱ میلیگرمی یکی از دوزهای رایج این دارو است که برای درمان اختلالات اضطرابی، صرع و اسپاسم عضلانی تجویز میشود. این دوز معمولاً برای شروع درمان یا افرادی که به دوزهای پایینتر نیاز دارند، استفاده میشود.
۵. قرص کلونازپام ۲ برای چیست؟
قرص کلونازپام ۲ میلیگرمی برای درمان صرع، اختلالات اضطرابی، اسپاسم عضلانی و گاهی سندرم پای بیقرار استفاده میشود. این دوز معمولاً پس از تنظیم اولیه درمان و نیاز به اثر قویتر تجویز میشود.
۶. قرص کلونازپام ۲ برای خواب مناسب است؟
کلونازپام ۲ میلیگرمی به دلیل اثر آرامبخشی ممکن است برای بهبود خواب در موارد شدید بیخوابی تجویز شود. با این حال، این دارو معمولاً برای استفاده کوتاهمدت توصیه میشود، زیرا ممکن است باعث وابستگی یا عوارض جانبی مانند خوابآلودگی روزانه شود.
۷. آیا مصرف یک چهارم قرص کلونازپام بیخطر است؟
مصرف یک چهارم قرص کلونازپام (معادل ۰.۵ میلیگرم) ممکن است برای برخی افراد با دوز پایینتر تجویز شود. با این حال، هرگونه تغییر در دوز باید تحت نظر پزشک انجام شود تا از ایمنی و اثربخشی درمان اطمینان حاصل شود.
۸. آیا کلونازپام برای خواب توصیه میشود؟
کلونازپام ممکن است برای درمان بیخوابی شدید و کوتاهمدت تجویز شود، اما به دلیل خطر وابستگی و عوارض جانبی، معمولاً به عنوان اولین گزینه توصیه نمیشود. بهتر است از روشهای غیردارویی یا داروهای جایگزین با خطر کمتر استفاده شود.
منبع : nhs
