برخی از مکملها و ترکیبات طبیعی مانند پروبیوتیکها و کورکومین ممکن است در بهبود سطح دوپامین و ارتقای خلقوخو نقش مؤثری داشته باشند.دوپامین یکی از انتقالدهندههای عصبی مهم در مغز است که در تنظیم فرآیندهایی همچون شناخت، حافظه، انگیزه، خلقوخو، توجه و یادگیری نقش دارد. همچنین این ماده شیمیایی به تصمیمگیری و تنظیم الگوی خواب نیز کمک میکند.
بیشتر بخوانید:
در شرایط طبیعی، بدن بهطور مؤثر سطح دوپامین را از طریق سیستم عصبی تنظیم میکند. بااینحال، برخی عوامل سبک زندگی و مشکلات پزشکی میتوانند منجر به کاهش سطح این ماده شوند.
کاهش سطح دوپامین میتواند علائمی مانند کاهش لذت از فعالیتهای موردعلاقه، بیانگیزگی و بیتفاوتی را به دنبال داشته باشد.
۱۲ مکمل مؤثر برای افزایش سطح دوپامین و بهبود خلقوخو
۱. پروبیوتیک ها
پروبیوتیکها میکروارگانیسمهای زندهای هستند که در دستگاه گوارش زندگی کرده و نقش مهمی در حفظ سلامت بدن ایفا میکنند. این باکتریهای مفید، علاوه بر تأثیر مثبت بر سلامت روده، ممکن است در پیشگیری و درمان برخی اختلالات خلقی نیز مؤثر باشند.
پژوهشها نشان میدهند که درحالیکه باکتریهای مضر روده میتوانند تولید دوپامین را کاهش دهند، پروبیوتیکها قادر به افزایش آن بوده و در نتیجه، خلقوخو را بهبود میبخشند. مطالعات انجامشده بر روی حیوانات، تأثیر مثبت این ترکیبات را بر افزایش سطح دوپامین و کاهش اضطراب نشان دادهاند.
همچنین، تحقیقات بر روی افراد مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر (IBS) حاکی از آن است که مصرف مکملهای پروبیوتیک میتواند علائم افسردگی را در این افراد کاهش دهد. بااینحال، هنوز مطالعات بیشتری برای درک کامل اثرات پروبیوتیکها بر خلقوخو و تولید دوپامین موردنیاز است.
برای بهرهمندی از خواص پروبیوتیکها، میتوان از مواد غذایی تخمیرشدهای مانند ماست و کفیر یا مکملهای غذایی حاوی این باکتریهای مفید استفاده کرد.
نتیجهگیری:
پروبیوتیکها علاوه بر کمک به سلامت دستگاه گوارش، در بهبود عملکرد مغز و افزایش سطح دوپامین نیز مؤثر هستند. مطالعات حیوانی و انسانی تأثیر مثبت آنها را در بهبود خلقوخو تأیید کرده است.
۲. موکونا پرورینس (Mucuna Pruriens)
موکونا پرورینس نوعی لوبیای استوایی است که در مناطقی از آفریقا، هند و جنوب چین یافت میشود. این گیاه معمولاً بهصورت پودر خشکشده تهیه شده و بهعنوان مکمل غذایی مورد استفاده قرار میگیرد.
یکی از ترکیبات کلیدی موجود در این لوبیا، اسید آمینهای به نام لوودوپا (L-dopa) است که نقش اساسی در تولید دوپامین در مغز ایفا میکند.
تحقیقات نشان دادهاند که مصرف مکملهای حاوی موکونا پرورینس میتواند سطح دوپامین را در بیماران مبتلا به پارکینسون افزایش دهد. بیماری پارکینسون نوعی اختلال عصبی است که بهدلیل کاهش دوپامین در مغز ایجاد شده و بر حرکات بدن تأثیر منفی میگذارد.
مطالعات همچنین حاکی از آن است که مکملهای این گیاه میتوانند بهاندازه برخی داروهای تجویز شده برای پارکینسون در افزایش سطح دوپامین مؤثر باشند. افزون بر این، مصرف موکونا پرورینس ممکن است حتی در افراد سالم نیز منجر به افزایش سطح دوپامین شود.
نتیجهگیری:
مصرف موکونا پرورینس میتواند به افزایش سطح دوپامین در بدن کمک کرده و اثرات مثبتی بر خلقوخو داشته باشد. تحقیقات نشان میدهند که این گیاه در انسانها و حیوانات اثر ضدافسردگی دارد.
۳. جینکو بیلوبا
جینکو بیلوبا یک گیاه دارویی است که بومی چین بوده و قرنها بهعنوان درمانی برای بیماریهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.
اگرچه نتایج تحقیقات در مورد تأثیرات این گیاه متناقض است، اما برخی مطالعات نشان دادهاند که مکملهای جینکو بیلوبا میتوانند عملکرد ذهنی، فعالیت مغزی و خلقوخو را بهبود ببخشند.
برخی پژوهشها بر روی حیوانات حاکی از آن هستند که مصرف جینکو بیلوبا در طولانیمدت سطح دوپامین را افزایش داده و در بهبود عملکرد شناختی، حافظه و انگیزه نقش دارد. همچنین، مطالعات آزمایشگاهی نشان دادهاند که این گیاه ممکن است با کاهش استرس اکسیداتیو، موجب افزایش ترشح دوپامین شود.
نتیجهگیری:
اگرچه تحقیقات اولیه بر روی حیوانات و آزمایشهای آزمایشگاهی تأثیر مثبت جینکو بیلوبا بر افزایش سطح دوپامین را نشان دادهاند، اما برای تأیید قطعی این اثرات در انسان، انجام مطالعات بیشتری ضروری است.
۴. کورکومین
کورکومین، ترکیب فعال موجود در زردچوبه، در قالب کپسول، چای، عصاره و پودر در دسترس است. پژوهشها نشان میدهند که این ماده دارای خواص ضدافسردگی بوده و میتواند موجب افزایش ترشح دوپامین شود.
مطالعهای کنترلشده و محدود نشان داده است که مصرف یک گرم کورکومین میتواند تأثیری مشابه داروی پروزاک در بهبود خلقوخو در افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی (MDD) داشته باشد. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان میدهد کورکومین قادر است سطح دوپامین را در مدلهای حیوانی افزایش دهد.
با این حال، به تحقیقات بیشتری نیاز است تا اثرات دقیق کورکومین بر افزایش دوپامین در انسان مشخص شده و امکان استفاده از آن در مدیریت افسردگی بررسی شود.
جمعبندی:
کورکومین، ترکیب فعال زردچوبه، میتواند سطح دوپامین را در مدلهای حیوانی افزایش داده و احتمالاً دارای خواص ضدافسردگی باشد.
۵. روغن پونه کوهی
روغن پونه کوهی به دلیل داشتن ترکیب فعال کارواکرول، دارای خاصیت آنتیاکسیدانی و ضدباکتریایی است.
مطالعات نشان دادهاند که کارواکرول میتواند تولید دوپامین را افزایش داده و تأثیرات ضدافسردگی در مدلهای حیوانی داشته باشد. همچنین، تحقیق دیگری نشان داده است که مکملهای عصاره پونه کوهی میتوانند از کاهش دوپامین جلوگیری کرده و اثرات مثبت رفتاری ایجاد کنند.
با وجود نتایج امیدوارکننده در مطالعات حیوانی، هنوز تحقیقات بیشتری برای بررسی تأثیر این روغن بر افزایش دوپامین در انسان ضروری است.
جمعبندی:
تحقیقات نشان داده است که روغن پونه کوهی میتواند سطح دوپامین را در مدلهای حیوانی افزایش داده و اثرات ضدافسردگی داشته باشد. با این حال، مطالعات انسانی در این زمینه محدود است.
۶. منیزیم
منیزیم یکی از مواد معدنی ضروری برای حفظ سلامت جسمی و روانی محسوب میشود.
اگرچه تأثیر دقیق منیزیم بر کاهش علائم افسردگی هنوز به طور کامل مشخص نشده است، شواهد نشان میدهند که کمبود این ماده میتواند منجر به کاهش سطح دوپامین و افزایش خطر ابتلا به افسردگی شود.
مطالعات حیوانی نشان دادهاند که مصرف مکملهای منیزیم میتواند موجب افزایش دوپامین شده و اثرات ضدافسردگی ایجاد کند. اما تاکنون پژوهشهای انجامشده در این زمینه محدود به مدلهای حیوانی بوده است.
در صورتی که دریافت منیزیم از طریق رژیم غذایی کافی نباشد، مصرف مکملهای آن میتواند به تأمین نیاز بدن کمک کند.
جمعبندی:
شواهد موجود حاکی از آن است که کمبود منیزیم ممکن است منجر به کاهش سطح دوپامین شود. مطالعات حیوانی نشان دادهاند که مصرف مکمل منیزیم در بهبود سطح دوپامین مؤثر است، اما تحقیقات انسانی در این زمینه همچنان محدود است.
۷. چای سبز
چای سبز به دلیل خواص آنتیاکسیدانی و ارزش غذایی بالای خود، از دیرباز مورد توجه قرار گرفته است.
این نوشیدنی حاوی ترکیبی به نام ال-تیانین (L-theanine) است که مستقیماً بر فعالیت مغز تأثیر گذاشته و میتواند ترشح برخی از انتقالدهندههای عصبی، از جمله دوپامین، را افزایش دهد.
مطالعات مختلف نشان دادهاند که ال-تیانین قادر است تولید دوپامین را افزایش داده و در نتیجه، اثرات ضدافسردگی داشته و عملکرد شناختی را بهبود بخشد. علاوه بر این، تحقیقات نشان میدهند که هم مصرف عصاره چای سبز و هم نوشیدن مداوم آن میتواند با افزایش سطح دوپامین همراه بوده و با کاهش علائم افسردگی مرتبط باشد.
جمعبندی:
چای سبز حاوی ترکیب ال-تیانین است که میتواند سطح دوپامین را افزایش داده و اثرات مثبتی بر خلقوخو و عملکرد شناختی داشته باشد.
۸. ویتامین D
ویتامین D نقش مهمی در تنظیم فعالیتهای مختلف بدن، از جمله عملکرد برخی از انتقالدهندههای عصبی مانند دوپامین، ایفا میکند.
مطالعهای بر روی مدلهای حیوانی نشان داده است که کمبود ویتامین D میتواند منجر به کاهش سطح دوپامین شود. در مقابل، مصرف مکمل ویتامین D3 به افزایش میزان این انتقالدهنده عصبی کمک کرده است.
با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا مصرف مکملهای ویتامین D در افرادی که دچار کمبود آن نیستند نیز میتواند بر سطح دوپامین تأثیر بگذارد یا خیر. برای درک بهتر این ارتباط، انجام مطالعات بیشتری روی انسان ضروری است.
جمعبندی:
اگرچه مطالعات حیوانی نشان دادهاند که ویتامین D ممکن است بر افزایش سطح دوپامین تأثیر داشته باشد، اما برای بررسی تأثیر آن در انسان، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.