هموروئید یا بواسیر، وریدهای متورم و بزرگ شده‌ای هستند که در داخل و خارج مقعد و راست‌روده ایجاد میشوند. این وضعیت میتواند دردناک و ناراحت‌کننده باشد و منجر به خونریزی مقعدی شود. هموروئید به عنوان انبوه نیز شناخته میشود. همه ما به طور طبیعی با هموروئید به دنیا می‌آییم، اما این وریدها در حالت عادی ما را آزار نمی‌دهند. تنها زمانی که متورم و بزرگ میشوند، علائم تحریک‌کننده‌ای را ایجاد می‌کنند.
شیوع (هموروئید) چقدر است؟
تخمین زده میشود که از هر ۲۰ آمریکایی، ۱ نفر دارای بواسیر علامت‌دار است. هموروئید میتواند افراد در هر سن، جنس، نژاد و قومیت را تحت تأثیر قرار دهد. این وضعیت با افزایش سن شایع‌تر میشود و بیش از نیمی از افراد بالای ۵۰ سال را مبتلا می‌کند.
چه کسانی ممکن است به هموروئید مبتلا شوند؟
هر کسی ممکن است به بواسیر علامت‌دار مبتلا شود، حتی نوجوانان. با این حال، هموروئید در کودکان غیرمعمول است زیرا مدت زمان طولانی نیاز است تا ایجاد شود. عواملی که میتوانند خطر ابتلا به هموروئید را افزایش دهند عبارتند از:
- اضافه وزن یا چاقی
- بارداری
- رژیم غذایی کم فیبر
- یبوست مزمن یا اسهال
- بلند کردن منظم اجسام سنگین
- نشستن طولانی‌مدت روی توالت
- فشار دادن در هنگام اجابت مزاج
انواع هموروئید
بواسیر میتواند در داخل یا خارج راست‌روده ایجاد شود و نوع آن بستگی به محل ورید متورم دارد. انواع هموروئید عبارتند از:
- خارجی: وریدهای متورم در زیر پوست اطراف مقعد ایجاد میشوند. مقعد کانالی است که مدفوع از آن خارج میشود. هموروئید خارجی میتواند خارش‌دار و دردناک باشد و گاهی خونریزی کند. در برخی موارد، این وریدها پر از خون میشوند و لخته تشکیل می‌دهند. اگرچه این وضعیت خطرناک نیست، اما میتواند منجر به درد و تورم شود.
- داخلی: وریدهای متورم در داخل راست‌روده تشکیل میشوند. رکتوم بخشی از سیستم گوارشی است که کولون (روده بزرگ) را به مقعد متصل می‌کند. هموروئیدهای داخلی ممکن است خونریزی کنند، اما معمولاً دردناک نیستند.
- پرولاپس: هموروئیدهای داخلی و خارجی میتوانند دچار پرولاپس شوند، به این معنی که از مقعد بیرون زده و برآمده میشوند. این هموروئیدها ممکن است خونریزی کرده یا باعث درد شوند.
تفاوت بین هموروئید و شقاق مقعدی چیست؟
بواسیر و شقاق مقعدی علائم مشابهی مانند خارش، درد و خونریزی ایجاد می‌کنند. در حالی که وریدهای متورم باعث بواسیر میشوند، پارگی در پوشش مقعد باعث شقاق مقعدی میشود. ارائه‌دهنده پزشک از طریق معاینه فیزیکی و احتمالاً آزمایش‌های تشخیصی، علت دقیق علائم شما را مشخص خواهد کرد.
علائم و علل هموروئید
علل هموروئید
هموروئید به دلیل فشار زیاد بر روی وریدهای مقعد و راست‌روده ایجاد میشود، مشابه وریدهای واریسی که در قسمت پایین بدن تأثیر می‌گذارند. هر عاملی که فشار بر روی شکم یا اندام تحتانی را افزایش دهد، میتواند منجر به متورم و ملتهب شدن این وریدها شود. دلایل رایج عبارتند از:
- فشار لگنی ناشی از افزایش وزن، به ویژه در دوران بارداری.
- زور زدن برای اجابت مزاج به دلیل یبوست.
- بلند کردن اجسام سنگین یا وزنه‌برداری.
علائم هموروئید
هموروئید داخلی
هموروئید داخلی به ندرت باعث درد میشود و معمولاً قابل احساس نیست مگر اینکه پرولاپس داشته باشد. بسیاری از افراد مبتلا به هموروئید داخلی از وجود آن بی‌اطلاع هستند زیرا علائمی ندارند. اگر علائم هموروئید داخلی وجود داشته باشد، ممکن است خون بر روی دستمال توالت، مدفوع یا کاسه توالت دیده شود که نشانه‌ای از خونریزی مقعدی است.
هموروئید خارجی
علائم هموروئید خارجی عبارتند از:
- خارش مقعد.
- تودههای سفت در نزدیکی مقعد که دردناک یا حساس هستند.
- درد یا ناراحتی در مقعد، به ویژه هنگام نشستن.
- خونریزی مقعدی.
هموروئید پرولاپس
هموروئید پرولاپس میتواند دردناک و ناراحت‌کننده باشد. این نوع هموروئیدها ممکن است در خارج از مقعد احساس شوند و برخی افراد میتوانند به آرامی آنها را به داخل برگردانند.
شرایط مشابه هموروئید
اختلالات مختلف گوارشی میتوانند باعث خونریزی مقعدی و سایر علائم مشابه هموروئید شوند. برخی از این اختلالات میتوانند تهدید کننده زندگی باشند. بنابراین، مهم است که در صورت بروز علائم به ارائه‌دهنده پزشک اطلاع دهید.
بیماری‌های روده که میتوانند باعث خونریزی شوند عبارتند از:
- سرطان روده بزرگ
- بیماری کرون
- کولیت زخمی
تشخیص و آزمایشات
تشخیص هموروئید
ارائه‌دهنده پزشک، هموروئید را بر اساس علائم و معاینه فیزیکی تشخیص می‌دهد. شما ممکن است تحت آزمایشات زیر قرار بگیرید:
- معاینه دیجیتال رکتوم: ارائه‌دهنده شما یک انگشت دستکش‌دار و روغن‌کاری شده را وارد رکتوم می‌کند تا وریدهای متورم را احساس کند.
- آنوسکوپی: استفاده از یک آنوسکوپ (لوله روشن) برای مشاهده پوشش مقعد و رکتوم.
- سیگموئیدوسکوپی: استفاده از سیگموئیدوسکوپ (لوله روشن با دوربین) برای مشاهده داخل قسمت پایینی (سیگموئید) کولون و رکتوم. این روش‌ها شامل سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر و سیگموئیدوسکوپی سخت (پروکتوسکوپی) است.
این آزمایشات ممکن است ناراحت کننده باشند، اما دردناک نیستند و معمولاً در مطب پزشک یا مرکز سرپایی بدون بیهوشی انجام میشوند. شما همان روز به خانه می‌روید.
ارائه‌دهنده شما ممکن است برای تأیید یافته‌های سایر آزمایشات یا بررسی علائم سرطان روده بزرگ، کولونوسکوپی انجام دهد. این روش سرپایی نیاز به بیهوشی دارد.
مدیریت و درمان
عوارض هموروئید
هموروئید میتواند ناراحت‌کننده و دردناک باشد، اما معمولاً باعث ایجاد مشکلات جدی نمی‌شود. به ندرت، افراد مبتلا به هموروئید دچار عوارض زیر میشوند:
- کم‌خونی
- لخته شدن خون در هموروئید خارجی
- عفونت
- برچسب‌های پوستی (فلپ‌های بافتی که از پوست آویزان شده‌اند)
- هموروئید خفه شده (عضلات مقعد جریان خون به یک هموروئید داخلی پرولاپس‌شده را قطع می‌کنند)
درمان خانگی بواسیر چیست
هموروئید اغلب بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می‌یابد. علائمی مانند درد و خونریزی ممکن است تا یک هفته یا کمی بیشتر طول بکشند. در این مدت، می‌توانید اقدامات زیر را برای کاهش علائم انجام دهید:
- از داروهای بدون نسخه حاوی لیدوکائین، فندق جادوگر یا هیدروکورتیزون در ناحیه آسیب‌دیده استفاده کنید.
- مقدار بیشتری آب بنوشید.
- مصرف فیبر را از طریق رژیم غذایی و مکمل‌ها افزایش دهید. سعی کنید حداقل ۲۰ تا ۳۵ گرم فیبر روزانه دریافت کنید.
- روزانه ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در حمام گرم (حمام سیتز) بنشینید.
- با مصرف ملین‌ها، مدفوع را نرم کنید.
- برای کاهش درد و التهاب از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) استفاده کنید.
- از دستمال توالت همراه با لوسیون یا دستمال مرطوب قابل شستشو استفاده کنید تا بعد از اجابت مزاج، به آرامی ناحیه مقعد را تمیز کنید. همچنین می‌توانید از دستمال یا پارچه مرطوب شده با آب استفاده کنید. (دستمال‌ها را در سطل زباله بیندازید و نه در توالت. برای جلوگیری از انتشار عفونت‌های مدفوعی، دستمال‌ها را جداگانه در آب داغ بشویید.)
درمان هموروئید توسط پزشک
اگر علائم شما بدتر شد یا در زندگی روزمره و خواب شما اختلال ایجاد کرد، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر علائم پس از یک هفته درمان در خانه بهبود نیافتند، کمک بخواهید. پزشک ممکن است از روشهای زیر برای درمان هموروئید استفاده کند:
- بستن باند لاستیکی: قرار دادن یک نوار لاستیکی کوچک در اطراف پایه هموروئید برای قطع جریان خون به ورید.
- انعقاد الکتریکی: استفاده از جریان الکتریکی برای قطع جریان خون به هموروئید.
- انعقاد مادون قرمز: استفاده از یک کاوشگر کوچک که در رکتوم قرار داده میشود و گرما را برای از بین بردن هموروئید منتقل می‌کند.
- اسکلروتراپی: تزریق یک ماده شیمیایی به ورید متورم برای تخریب بافت هموروئید.
درمانهای جراحی
در موارد شدید، درمانهای جراحی ممکن است لازم باشد:
- هموروئیدکتومی: جراحی برای از بین بردن هموروئید خارجی بزرگ یا پرولاپس داخلی.
- منگنه‌زدن هموروئید: استفاده از یک ابزار منگنه برای از بین بردن هموروئید داخلی یا کشیدن هموروئید داخلی پرولاپس‌شده به داخل مقعد و نگه داشتن آن در آنجا.
پیشگیری از بروز هموروئید
چگونه می‌توانم از هموروئید پیشگیری کنم؟
هموروئید با افزایش سن شایع‌تر میشود. این مراحل میتوانند به جلوگیری از مدفوع سفت و یبوست که میتوانند منجر به هموروئید شوند، کمک کنند:
- بیش از حد طولانی ننشینید و به شدت در توالت فشار نیاورید.
- وقتی میل شدید به اجابت مزاج دارید، به توالت بروید و آن را به تعویق نیندازید.
- در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید.
- از غذاهای پرفیبر مانند میوه‌های تازه، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید یا از مکمل‌های فیبر بهره بگیرید. به طور کلی، زنان و افرادی که در بدو تولد به آنها زن اختصاص داده شده است باید ۲۵ گرم فیبر در روز مصرف کنند، در حالی که مردان و افرادی که در بدو تولد به آنها مرد اختصاص داده شده است باید ۳۵ گرم فیبر روزانه دریافت کنند.
- از نظر بدنی فعال بمانید؛ فعالیت بدنی منظم به حرکت روده‌ها کمک می‌کند.
- ملین‌ها یا تنقیه‌ها را تنها با توصیه پزشک خود مصرف کنید. بسیاری از ملین‌ها و تنقیه‌ها میتوانند تنظیم طبیعی مدفوع بدن را مختل کنند.
اکثر علائم هموروئید در عرض یک هفته با درمانهای خانگی بهبود می‌یابند. اگر هموروئید باعث درد و ناراحتی شدید شود، یک روش پزشکی یا حتی جراحی ممکن است کمک کند.
زندگی با هموروئید
کی باید با دکتر تماس بگیرم؟
اگر مشکوک به هموروئید هستید و موارد زیر را تجربه کردید، باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد شکم
- یبوست مزمن یا اسهال
- تب و لرز
- حالت تهوع و استفراغ
- خونریزی و درد شدید مقعدی
چه سوالاتی باید از پزشکم بپرسم؟
ممکن است بخواهید از ارائه‌دهنده پزشک خود بپرسید:
- چرا هموروئید گرفتم؟
- بهترین درمان برای من چیست؟
- برای جلوگیری از ابتلای مجدد به هموروئید چه تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنم؟
- چه زمانی علائم بهبود می‌یابد؟
- آیا باید مراقب علائم عوارض باشم؟
تخمین زده میشود که ۱۵ میلیون آمریکایی در مقطعی از زندگی خود به دنبال درمان هموروئید بوده‌اند. اما بسیاری دیگر بدون نیاز به درمان تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند. از صحبت با ارائه‌دهنده پزشک در مورد علائم خود خجالت نکشید. اگر هموروئید باعث درد یا ناراحتی شود، پزشک درمان‌هایی دارد که میتواند کمک کند. همچنین، می‌توانید اقداماتی را برای جلوگیری از عود هموروئید انجام دهید.
سوالات متداول در خصوص بواسیر
۱. بواسیر چیست؟
بواسیر یا هموروئید، تورم و التهاب رگهای خونی در ناحیهی مقعد و پایینتنه است. این بیماری میتواند داخلی (داخل رکتوم) یا خارجی (در زیر پوست ناحیه مقعد) باشد. بواسیر ممکن است باعث درد، خارش و خونریزی در زمان دفع مدفوع شود.
۲. علائم بواسیر چیست؟
علائم بواسیر بسته به نوع آن متفاوت است:
- بواسیر داخلی: معمولاً بدون درد است و ممکن است خونریزی بدون درد هنگام دفع مدفوع را به همراه داشته باشد.
- بواسیر خارجی: میتواند باعث درد، خارش و تورم در ناحیه مقعد شود. همچنین ممکن است تودههای سخت و دردناک در اطراف مقعد تشکیل شود.
۳. چه عواملی باعث بواسیر میشوند؟
عوامل متعددی میتوانند به بروز بواسیر کمک کنند، از جمله:
- یبوست مزمن: فشار زیاد در زمان دفع مدفوع
- نشستن یا ایستادن طولانی مدت: بویژه در موقعیتهایی که فشار زیادی به ناحیه مقعد وارد میشود
- چاقی: افزایش وزن میتواند فشار بیشتری به رگهای خونی ناحیه مقعد وارد کند
- بارداری: افزایش فشار بر روی ناحیه مقعد به دلیل وزن جنین
- رژیم غذایی کم فیبر: مصرف کم فیبر میتواند باعث یبوست و تشدید بواسیر شود
۴. چگونه میتوان بواسیر را درمان کرد؟
روشهای مختلفی برای درمان بواسیر وجود دارد که به شدت و نوع بواسیر بستگی دارد:
- تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی: مصرف بیشتر فیبر، نوشیدن آب کافی و اجتناب از نشستن طولانی مدت
- داروهای بدون نسخه: کرمها، پمادها و شیافها میتوانند به کاهش علائم کمک کنند
- درمانهای خانگی: حمام نشسته با آب گرم، استفاده از کمپرس سرد و اجتناب از استفاده از کاغذ توالت خشک
- روشهای پزشکی: در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است روشهای تهاجمیتری مانند باندینگ، اسکلروتراپی یا جراحی را توصیه کند
منبع : clevelandclinic
