پروستات چیست؟ یک غده به شکل گردو در ناحیه لگن مردان قرار دارد که زیر مثانه و در جلوی راستروده واقع شده است. این غده بخشی از سیستم تناسلی مردانه است و نقش حیاتی در تولید مایع منی ایفا میکند.
بیشتر بخوانید:
| موضوع | خلاصه |
|---|---|
| پروستات چیست؟ | غدهای در سیستم تناسلی مردانه که مایعی حیاتی برای منی ترشح میکند. |
| مکان و آناتومی پروستات | زیر مثانه و جلوی راستروده؛ شامل پنج لوب. |
| اندازه و وزن پروستات | به اندازه یک گردو و حدود ۳۰ گرم؛ با افزایش سن ممکن است بزرگتر شود. |
| اختلالات رایج پروستات | سرطان، پروستاتیت، هیپرپلازی خوشخیم پروستات. |
| علائم هشداردهنده | درد در ناحیه تناسلی، مشکلات ادرار، اختلال نعوظ، وجود خون در ادرار. |
| وجود پروستات در زنان | زنان پروستات ندارند، اما دارای غدد اسکنه هستند. |
| آزمایشات پروستات | معاینه رکتال، آزمایش PSA، بیوپسی پروستات. |
| درمان‌های بیماری‌های پروستات | نظارت فعال، براکی‌تراپی، پروستاتکتومی، مداخلات دارویی. |
| حفظ سلامت پروستات | غربالگری منظم، ورزش، رژیم غذایی سالم، ترک سیگار. |
| نقش مکمل‌های غذایی | عدم اثربخشی قابل توجه؛ نیاز به احتیاط در مصرف. |
🗸 پروستات چیست؟
پروستات یک غده کوچک است که به عنوان بخشی از دستگاه تناسلی مردان عمل میکند. این غده از بافت همبند و بافت غدهای تشکیل شده و مسئول ترشح مایعی است که به مایع منی اضافه میشود. این مایع شامل موادی مانند آنزیم‌ها، روی و اسید سیتریک است که به حفظ سلامت اسپرم و تسهیل عبور آن از مجرای ادرار کمک میکند.
پروستات برای مرد چه میکند؟
پروستات مایعی را تولید میکند که به عنوان بخشی از منی (مایع انزال) عمل میکند. این مایع خاکستری مایل به سفید حاوی ترکیباتی است که به تغذیه و محافظت از اسپرم کمک میکند. علاوه بر این، ماهیچه‌های پروستات نقش مهمی در فشار دادن منی به مجرای ادرار (یورترا) هنگام ارگاسم ایفا می‌کنند.
🗸 آناتومی
پروستات در کجا قرار دارد؟
پروستات در زیر مثانه و در جلوی راستروده قرار دارد. مجرای ادرار (یورترا) از مرکز پروستات عبور میکند و این غده نقش کلیدی در کنترل جریان ادرار و منی ایفا میکند.
پروستات چه شکلی است؟
این غده شامل پنج لوب است: لوب قدامی (جلو)، لوب خلفی (عقب)، دو لوب جانبی (سمت چپ و راست) و یک لوب میانی (مرکزی). ساختار پروستات از بافت همبند و بافت غدهای تشکیل شده است و توسط یک لایه فاسیایی پوشیده شده است که به حفظ استحکام آن کمک میکند.
اندازه پروستات چقدر است؟
اندازه پروستات به طور معمول حدود اندازه یک گردو است. با افزایش سن، به ویژه پس از ۴۰ سالگی، پروستات ممکن است بزرگتر شود. این رشد طبیعی به نام هیپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH) شناخته میشود و میتواند از اندازه یک گردو به اندازه یک لیمو برسد. BPH سرطانی نیست و خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش نمی‌دهد.
وزن پروستات چقدر است؟
وزن پروستات به طور متوسط حدود ۳۰ گرم (معادل یک اونس) است.
🗸 شرایط و اختلالات
شرایط و اختلالات رایجی که بر پروستات تأثیر می‌گذارند کدامند؟
شرایط متعددی وجود دارند که میتوانند عملکرد پروستات را تحت تأثیر قرار دهند. از جمله این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرطان پروستات : دومین نوع شایع سرطان در مردان که نیاز به تشخیص و درمان به موقع دارد.
- التهاب پروستات (پروستاتیت) : این التهاب میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله عفونت‌های باکتریایی حاد یا مزمن، سندرم درد مزمن لگن (CPPS) و پروستاتیت التهابی بدون علامت. این مشکل شایع‌ترین اختلال دستگاه ادراری در مردان زیر ۵۰ سال و سومین مشکل شایع در مردان بالای ۵۰ سال است.
- هیپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH) : این وضعیت باعث رشد غیرطبیعی پروستات میشود که ممکن است به انسداد مجرای ادرار منجر شود.
🗸 علائم هشداردهنده مشکلات پروستات
برخی از علائم هشداردهنده مشکلات پروستات عبارتند از:
- درد در ناحیه آلت تناسلی، بیضه‌ها یا پرینه (ناحیه بین بیضه‌ها و راستروده).
- احساس اضطرار مکرر به ادرار کردن.
- درد هنگام ادرار کردن (دیسروری) یا انزال.
- کاهش سرعت یا قطعقطع شدن جریان ادرار.
- مشکل در شروع ادرار کردن.
- بیدار شدن مکرر در شب برای ادرار کردن.
- اختلال در نعوظ (ED).
- وجود خون در ادرار یا مایع منی (هماتوسپرمی).
- درد در ناحیه کمر، لگن یا قفسه سینه.
🗸 آیا زنان پروستات دارند؟
خیر، زنان پروستات ندارند. اما زنان دارای غدد اسکنه هستند که در دو طرف مجرای ادرار قرار دارند. برخی محققان این غدد را به عنوان “پروستات زنانه” می‌شناسند. این غدد ممکن است مایعی ترشح کنند که به تمیزی و تسهیل عملکرد ادراری کمک میکند. همچنین، این غدد ممکن است نقشی در مقاربت جنسی داشته باشند و احتمالاً مایع انزال زنانه را تولید کنند.
🗸 آزمایشات رایج برای بررسی سلامت پروستات
برای ارزیابی وضعیت سلامت پروستات، آزمایشات مختلفی وجود دارد که به تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها کمک می‌کنند. از جمله این آزمایشات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معاینه رکتال دیجیتال (DRE): در این روش، پزشک با استفاده از یک انگشت دستکش‌دار و روغن‌کاری‌شده، غده پروستات را از طریق راستروده لمس میکند. وجود نواحی سخت یا برجستگی‌های غیرطبیعی میتواند نشانه‌ای از مشکلاتی مانند سرطان باشد.
- آزمایش خون PSA: پروستات پروتئینی به نام آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) ترشح میکند. افزایش سطح PSA در خون میتواند نشانه‌ای از سرطان پروستات باشد، اما این افزایش ممکن است به دلایل دیگری مانند هیپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH) یا التهاب پروستات (پروستاتیت) نیز رخ دهد.
- بیوپسی پروستات: در این روش، پزشک از یک سوزن برای برداشتن نمونه‌ای از بافت پروستات استفاده میکند. نمونه‌برداری شده تحت میکروسکوپ در آزمایشگاه بررسی میشود تا وجود سلول‌های سرطانی یا غیرطبیعی تشخیص داده شود.
🗸 درمان‌های رایج برای بیماری‌های پروستات
درمان بیماری‌های پروستات به نوع مشکل و شدت آن بستگی دارد. در ادامه به روش‌های درمانی متداول برای هر یک از شرایط اشاره میشود:
سرطان پروستات
- نظارت فعال: در این روش، بیمار هر یک تا سه سال یکبار تحت غربالگری، تصویربرداری و بیوپسی قرار می‌گیرد تا رشد سرطان نظارت شود.
- براکی‌تراپی: این نوع پرتودرمانی شامل قرار دادن دانه‌های رادیواکتیو در پروستات است که به حفظ بافت سالم اطراف کمک میکند.
- درمان کانونی: این روش تنها بر روی ناحیه‌ای از پروستات که تحت تأثیر سرطان قرار گرفته است، تمرکز میکند. گزینه‌های درمانی شامل اولتراسوند متمرکز با شدت بالا (HIFU)، کرایوتراپی، فرسایش لیزری و درمان فوتودینامیک (PDT) است.
- پروستاتکتومی: در این روش، پروستات به‌طور کامل از طریق جراحی برداشته میشود.
پروستاتیت
- داروها: برخی داروها به شل شدن عضلات اطراف پروستات و مثانه کمک می‌کنند و به بهبود جریان ادرار منجر می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها نیز برای درمان عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شوند.
- مدیریت استرس: مشاوره برای کاهش اضطراب و افسردگی میتواند به تسکین علائم کمک کند.
- تمرینات کف لگن: این تمرینات به کاهش یا از بین بردن اسپاسم عضلانی کمک می‌کنند.
هیپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH)
- داروها: برخی داروها به کاهش تولید هورمون‌هایی که باعث رشد پروستات می‌شوند، کمک می‌کنند.
- جراحی: جراحی میتواند بافت‌های اضافی پروستات را که جریان ادرار را مسدود می‌کنند، از بین ببرد.
- درمان با بخار آب: در این روش، ابزاری از طریق مجرای ادرار وارد پروستات میشود که بخار منتشر میکند. این بخار سلول‌های پروستات را از بین می‌برد و اندازه پروستات را کاهش می‌دهد.
🗸 حفظ سلامت پروستات
برای حفظ سلامت پروستات، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- غربالگری منظم: اکثر افراد باید از سن ۵۰ سالگی به بعد به‌طور منظم تحت غربالگری قرار گیرند. اگر سابقه خانوادگی سرطان پروستات دارید، بهتر است این غربالگری از سنین پایین‌تر شروع شود.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم میتواند خطر ابتلا به BPH را کاهش دهد.
- رژیم غذایی سالم: مصرف مقدار مناسبی از میوهها، سبزیجات و پروتئین‌های سالم میتواند به سلامت پروستات کمک کند.
- ترک محصولات تنباکو: استفاده از محصولات تنباکو ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.
🗸 نقش مکمل‌های غذایی در سلامت پروستات
مکمل‌های غذایی به‌طور کلی نیازی به انجام آزمایش‌های بالینی یا دریافت تأییدیه از سازمان‌های نظارتی مانند FDA ندارند. بنابراین، اطلاعات دقیقی در مورد اثربخشی آن‌ها وجود ندارد. اگرچه برخی مکمل‌ها ممکن است فواید جزئی داشته باشند، اما اکثر افراد با مصرف آن‌ها بهبود قابل توجهی در سلامت پروستات خود مشاهده نمی‌کنند.
سوالات متداول
۱. دلیل مبتلا شدن به پروستات چیست؟
پاسخ: دلایل مبتلا شدن به مشکلات پروستات شامل عوامل مختلفی مانند افزایش سن، تغییرات هورمونی، سابقه خانوادگی سرطان پروستات و استفاده طولانی‌مدت از محصولات تنباکو است. همچنین التهاب، عفونت‌ها و رشد غیرطبیعی بافت پروستات نیز میتواند منجر به بروز مشکلات شود.
۲. علائم خطرناک پروستات کدامند؟
پاسخ: علائم خطرناک پروستات شامل وجود خون در ادرار یا منی، درد شدید در ناحیه لگن، کمر یا بیضه‌ها، کاهش وزن ناگهانی و مشکلات جدی در ادرار کردن است. این علائم میتوانند نشانههای سرطان پروستات یا عفونت‌های شدید باشند و نیازمند ویزیت فوری به پزشک هستند.
۳. درد پروستات کجاست؟
پاسخ: درد ناشی از مشکلات پروستات معمولاً در ناحیه لگن، زیر شکم، بالای راستروده، بیضه‌ها یا حتی کمر احساس میشود. در برخی موارد، این درد میتواند به آلت تناسلی یا ناحیه پرینه (بین بیضه‌ها و مقعد) نیز گسترش یابد.
۴. علائم پروستات چیست؟
پاسخ: علائم پروستات شامل افزایش فشار برای ادرار، قطعقطع شدن جریان ادرار، بیدار شدن مکرر در شب برای ادرار کردن، درد هنگام انزال، و کاهش سرعت جریان ادرار است. این علائم میتوانند نشانههای هیپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH)، پروستاتیت یا حتی سرطان پروستات باشند.
۵. علت بزرگ شدن پروستات چیست؟
پاسخ: بزرگ شدن پروستات معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی مرتبط با افزایش سن رخ می‌دهد. این وضعیت به نام هیپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH) شناخته میشود و باعث رشد غیرطبیعی بافت پروستات میشود. عوامل دیگری مانند ژنتیک و سبک زندگی نیز میتوانند در این فرآیند نقش داشته باشند.
۶. برای درمان پروستات چه بخوریم؟
پاسخ: برای حمایت از سلامت ، مصرف میوهها و سبزیجات سرشار از آنتیاکسیدان مانند گوجهفرنگی، بروکلی و انگور توصیه میشود. همچنین مصرف ماهیهای چرب حاوی امگا-۳ و روغنهای سالم میتواند مفید باشد. از طرفی، ترک محصولات تنباکو و محدود کردن مصرف چربیهای اشباع نیز به درمان و پیشگیری از مشکلات پروستات کمک میکند.
۷. دشمن پروستات چیست؟
پاسخ: دشمنان این بیماری شامل سبک زندگی ناسالم مانند مصرف بیش از حد الکل و محصولات تنباکو، رژیم غذایی پرچرب و کمفیبر، و عدم فعالیت بدنی هستند. همچنین استرس مداوم و کمبود خواب نیز میتوانند به سلامت آن آسیب برسانند.
۸. پروستات چیست و چه عوارضی دارد؟
پاسخ: این بیماری غدهای به شکل گردو در زیر مثانه و جلوی راستروده مردان است که به تولید مایع منی کمک میکند. مشکلات این بیماری میتوانند عوارضی مانند اختلال در ادرار کردن، درد مزمن لگن، ناتوانی جنسی و حتی سرطان ایجاد کنند. تشخیص و درمان بهموقع این مشکلات برای جلوگیری از عوارض جدی ضروری است.
منبع : clevelandclinic
