اسپیرونولاکتون دارویی است که به عنوان یک دیورتیک عمل میکند و برای درمان فشار خون بالا و نارسایی قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو همچنین میتواند در کاهش تورم ناشی از بیماریهای قلبی، کلیوی یا کبدی مؤثر باشد. عملکرد اصلی این دارو کمک به کلیه‌ها برای دفع مایعات و نمک‌های اضافی از طریق ادرار است، بدون آنکه سطح پتاسیم بدن به میزان قابل توجهی کاهش یابد.
بیشتر بخوانید:
قطره چشمی تیمولول چیست؟ بررسی کاربردها، طریقه مصرف و نکات مهم
آمپول تریام هگزال (تریامسینولون) : عوارض جانبی و نکات مهم مصرف
معرفی دارو
اسپیرونولاکتون (با تلفظ صحیح: اسپیرونولاکتون) در دسته‌ای از داروها به نام دیورتیک‌ها قرار می‌گیرد. این دارو علاوه بر درمان فشار خون بالا و نارسایی قلبی، ممکن است برای کاهش علائم تورم مرتبط با بیماریهای قلبی، کلیوی یا کبدی نیز تجویز شود. مکانیسم عمل آن به گونه‌ای است که به کلیه‌ها کمک میکند تا مایعات و نمک‌های اضافی را از بدن دفع کنند، بدون آنکه تعادل پتاسیم خون به خطر بیفتد.
موارد مصرف دیگر
این دارو ممکن است برای اهداف درمانی دیگری نیز مورد استفاده قرار گیرد. در صورت داشتن هرگونه سوال، بهتر است با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
نام تجاری رایج
این دارو با نام تجاری آلداکتون نیز شناخته میشود.
نکات مهم قبل از مصرف
قبل از شروع مصرف اسپیرونولاکتون، لازم است پزشک یا تیم مراقبت بهداشتی خود را از شرایط خاص پزشکی خود مطلع سازید. این شرایط شامل موارد زیر است:
- بیماری آدیسون یا اختلال در عملکرد غده فوق کلیوی
- سطح بالای پتاسیم در خون
- بیماریهای کلیوی یا کبدی
- سابقه حساسیت یا واکنش آلرژیک به اسپیرونولاکتون، سایر داروها، مواد غذایی، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده
- بارداری یا برنامه‌ریزی برای بارداری
- دوران شیردهی
روش مصرف
اسپیرونولاکتون به صورت خوراکی مصرف میشود. توصیه میشود این دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک و در زمان مشخصی از روز مصرف کنید. می‌توانید آن را همراه با غذا یا بدون غذا استفاده کنید، اما بهتر است روش مصرف خود را همواره یکسان نگه دارید. مصرف دارو را تا زمانی که پزشک دستور داده است ادامه دهید و بدون مشورت با پزشک، آن را قطع نکنید.
در مورد مصرف این دارو در کودکان، حتماً با پزشک مشورت کنید، زیرا ممکن است نیاز به تنظیم دوز یا مراقبت‌های ویژه وجود داشته باشد.
مصرف بیش از حد
در صورت مصرف بیش از حد دارو، بلافاصله با مرکز کنترل مسمومیت یا اورژانس تماس بگیرید.
نکته مهم
این دارو فقط برای فردی که نسخه آن را دریافت کرده است تجویز شده و نباید با دیگران به اشتراک گذاشته شود.
فراموشی دوز
اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر زمان مصرف نوبت بعدی نزدیک است، از مصرف دوز اضافی خودداری کرده و فقط نوبت بعدی را طبق برنامه مصرف کنید.
تداخلات دارویی
مصرف اسپیرونولاکتون ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیدوفوویر
- اپلرنون
- ترانیل سیپرومین
همچنین، این دارو ممکن است با داروهای دیگری مانند آسپرین، برخی داروهای فشار خون (مانند بنازپریل، لیزینوپریل، لوزارتان، والزارتان)، داروهای ضد انعقاد خون (مانند هپارین و انوکساپارین)، کلستیرامین، سیکلوسپورین، دیگوکسین، لیتیوم، داروهای شل‌کننده عضلات، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، سایر دیورتیک‌ها، مکمل‌های پتاسیم، داروهای استروئیدی (مانند پردنیزون یا کورتیزون) و تری‌متوپریم تداخل ایجاد کند.
این لیست ممکن است شامل تمامی تداخلات دارویی نباشد. بنابراین، بهتر است فهرستی از تمام داروها، مکمل‌ها، گیاهان دارویی و محصولات بدون نسخه‌ای که مصرف می‌کنید را به پزشک خود ارائه دهید. همچنین، در صورت مصرف الکل، سیگار یا مواد غیرقانونی، پزشک خود را مطلع سازید، زیرا این موارد نیز ممکن است با دارو تداخل داشته باشند.
نکات مهم هنگام استفاده از این دارو
در طول دوره مصرف این دارو، لازم است به طور منظم وضعیت سلامتی خود را تحت نظر تیم مراقبت پزشکی بررسی کنید. فشار خون خود را به طور مرتب کنترل کرده و از پزشک خود در مورد محدوده طبیعی فشار خون و زمان مناسب برای تماس در صورت بروز هرگونه مشکل سوال کنید.
در طول درمان، از مصرف خودسرانه داروهای مربوط به سرفه، سرماخوردگی یا درد بدون مشورت با پزشک خودداری کنید، زیرا برخی از این داروها ممکن است باعث افزایش فشار خون شوند.
در صورت تجربه علائمی مانند اسهال شدید، حالت تهوع، استفراغ یا تعریق بیش از حد، حتماً با تیم مراقبت پزشکی خود تماس بگیرید. از دست دادن زیاد مایعات بدن میتواند مصرف این دارو را برای شما خطرناک کند.
ممکن است در طول درمان نیاز به رعایت رژیم غذایی خاصی داشته باشید. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید و همچنین در مورد میزان مصرف روزانه مایعات سوال نمایید.
این دارو ممکن است باعث ایجاد خواب‌آلودگی یا سرگیجه شود. بنابراین، تا زمانی که از تأثیرات دارو بر خود آگاه نشده‌اید، از رانندگی، استفاده از ماشین‌آلات یا انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند، خودداری کنید. همچنین، به ویژه اگر فرد مسنی هستید، از تغییر ناگهانی وضعیت بدن (مانند بلند شدن سریع) پرهیز کنید تا خطر سرگیجه یا غش کردن کاهش یابد. مصرف الکل ممکن است با اثرات این دارو تداخل داشته باشد، بنابراین از نوشیدنی‌های الکلی اجتناب کنید.
از مصرف جایگزین‌های نمک بدون تجویز پزشک خودداری کنید، مگر اینکه تیم مراقبت پزشکی شما دستور دیگری داده باشد.
عوارض جانبی احتمالی
در صورت مشاهده هر یک از عوارض جانبی زیر، بلافاصله تیم مراقبت پزشکی خود را مطلع سازید:
- واکنش‌های آلرژیک: شامل بثورات پوستی، خارش، کهیر، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو.
- کم‌آبی بدن: علائمی مانند تشنگی بیش از حد، خشکی دهان، احساس ضعف یا سبکی سر، سردرد و ادرار تیره رنگ.
- سطح بالای پتاسیم: شامل ضعف عضلانی، ضربان قلب سریع یا نامنظم.
- آسیب کلیه: کاهش حجم ادرار، تورم در ناحیه مچ پا، دست‌ها یا پاها.
- فشار خون پایین: سرگیجه، احساس ضعف یا سبکی سر، تاری دید.
- سطح پایین سدیم: ضعف عضلانی، خستگی، سرگیجه، سردرد، گیجی.
برخی عوارض جانبی نیز ممکن است نیازی به مراقبت فوری پزشکی نداشته باشند، اما در صورت تداوم یا آزاردهنده بودن، بهتر است به پزشک اطلاع داده شوند. این عوارض شامل:
- درد یا حساسیت در ناحیه پستان.
- تغییرات در میل جنسی یا عملکرد جنسی.
- سرگیجه یا سردرد.
- قاعدگی نامنظم یا لکه‌بینی.
- رشد غیرطبیعی بافت پستان.
شرایط نگهداری دارو
این دارو باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود. همچنین، بهتر است آن را در دمای کمتر از ۲۵ درجه سانتیگراد (۷۷ درجه فارنهایت) قرار دهید. پس از اتمام تاریخ انقضا، داروی باقی‌مانده را به روش مناسب دور بیندازید.
سوالات متداول
۱. تاثیر قرص اسپیرونولاکتون بر هورمونها چیست؟
قرص اسپیرونولاکتون با مهار هورمون آلدوسترون عمل میکند و میتواند بر تعادل هورمونهای بدن، به ویژه هورمونهای جنسی، تأثیر بگذارد. این دارو ممکن است باعث کاهش سطح آندروژنها (هورمونهای مردانه) و افزایش سطح استروژن شود، که میتواند در درمان برخی اختلالات هورمونی مانند هیرسوتیسم (رشد موهای زائد) در زنان مفید باشد.
۲. عوارض قرص اسپیرونولاکتون در زنان چیست؟
عوارض شایع این دارو در زنان شامل تغییرات قاعدگی، حساسیت یا درد پستان، افزایش رشد بافت پستان و تغییرات در میل جنسی است. همچنین، ممکن است باعث ایجاد سرگیجه، سردرد یا افزایش سطح پتاسیم خون شود. در صورت بروز هرگونه عارضه جدی، باید با پزشک مشورت شود.
۳. قرص اسپیرونولاکتون ۱۰۰ برای چیست؟
قرص اسپیرونولاکتون ۱۰۰ میلیگرم معمولاً برای درمان فشار خون بالا، نارسایی قلبی و کاهش تورم ناشی از بیماریهای کلیوی یا کبدی تجویز میشود. همچنین، در برخی موارد برای درمان اختلالات هورمونی مانند هیرسوتیسم یا آکنه در زنان نیز استفاده میشود.
۴. قرص اسپیرونولاکتون ۲۵ برای چیست؟
قرص اسپیرونولاکتون ۲۵ میلیگرم معمولاً برای بیمارانی تجویز میشود که نیاز به دوز پایینتری دارند، مانند افرادی که به تازگی درمان را شروع کردهاند یا افرادی که حساسیت بیشتری به دارو دارند. این دوز نیز برای درمان فشار خون بالا، نارسایی قلبی و برخی اختلالات هورمونی کاربرد دارد.
۵. آیا قرص اسپیرونولاکتون باعث لاغری میشود؟
قرص اسپیرونولاکتون به طور مستقیم باعث لاغری نمیشود، اما با دفع مایعات اضافی بدن، ممکن است به کاهش وزن موقت ناشی از آب کمک کند. این دارو برای کاهش وزن تجویز نمیشود و استفاده از آن بدون تجویز پزشک میتواند خطرناک باشد.
۶. تاثیر قرص اسپیرونولاکتون بر هورمونهای زنانه چیست؟
این دارو با کاهش سطح آندروژنها (هورمونهای مردانه) و افزایش نسبی استروژن، میتواند به بهبود علائم ناشی از عدم تعادل هورمونی در زنان، مانند آکنه، هیرسوتیسم و ریزش مو با الگوی مردانه، کمک کند. با این حال، ممکن است باعث تغییرات قاعدگی یا حساسیت پستان نیز شود.
۷. عوارض قطع ناگهانی قرص اسپیرونولاکتون چیست؟
قطع ناگهانی این دارو میتواند باعث بازگشت علائم بیماری مانند افزایش فشار خون، تورم یا نارسایی قلبی شود. همچنین، ممکن است تعادل الکترولیتهای بدن، به ویژه پتاسیم، دچار اختلال شود. بنابراین، قطع دارو باید تحت نظر پزشک و به تدریج انجام شود.
۸. آیا قرص اسپیرونولاکتون برای درمان آکنه در زنان موثر است؟
بله، این دارو به دلیل تأثیر آن بر هورمونهای آندروژن، میتواند در درمان آکنه هورمونی در زنان مؤثر باشد. با کاهش فعالیت آندروژنها، تولید چربی پوست کاهش یافته و بهبود آکنه مشاهده میشود. با این حال، استفاده از این دارو برای آکنه باید تحت نظر پزشک باشد.
منبع :clevelandclinic
