سولفاسالازین یکی از داروهای مورد استفاده برای درمان کولیت اولسراتیو، بیماری کرون و دیگر انواع بیماریهای التهابی روده است. همچنین، این دارو برای درمان آرتریت روماتوئید نیز کاربرد دارد. سولفاسالازین به گروهی از داروها به نام آمینوسالیسیلات‌ها تعلق دارد که در کاهش التهاب، قرمزی و تورم مؤثر هستند و می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند.در برخی موارد، سولفاسالازین همراه با داروهای استروئیدی تجویز میشود. این دارو تنها با نسخه پزشک در دسترس است و به شکل قرص، مایع خوراکی و شیاف (دارویی که از طریق مقعد مصرف میشود) عرضه میشود.
بیشتر بخوانید:
معجزه قرص کلیدینیوم سی :درمانی موثر برای مشکلات معده و روده
نکات مهم
- پیش از شروع درمان، آزمایش خون و بررسی عملکرد کبد و کلیه لازم است و پس از آن، باید به صورت دوره‌ای آزمایشات نظارتی انجام شود.
- شایع‌ترین عوارض جانبی این دارو شامل سوءهاضمه و حالت تهوع است.
- هنگام مصرف سولفاسالازین باید مایعات زیادی بنوشید تا از مشکلات احتمالی کلیوی جلوگیری شود.
- پس از کنترل علائم، معمولاً می‌توان از دوز کمتری استفاده کرد که به عنوان دوز نگهدارنده شناخته میشود.
- این دارو رنگ زرد یا نارنجی دارد و ممکن است موجب تغییر رنگ ادرار به نارنجی شود. همچنین می‌تواند باعث لکه‌دار شدن برخی از انواع لنزهای تماسی نرم شود؛ بنابراین، ممکن است نیاز به تغییر نوع لنز داشته باشید.
چه کسانی می‌توانند سولفاسالازین مصرف کنند؟
این دارو برای بزرگسالان و کودکان ۲ سال به بالا مناسب است.
چه کسانی نباید سولفاسالازین مصرف کنند؟
سولفاسالازین برای برخی افراد مناسب نیست. در صورتی که موارد زیر در شما وجود دارد، پیش از شروع مصرف حتماً به پزشک خود اطلاع دهید:
- سابقه حساسیت یا واکنش آلرژیک به سولفاسالازین، آسپرین یا هر سالیسیلات دیگری مانند متیل سالیسیلات یا کولین سالیسیلات داشته‌اید.
- سابقه واکنش آلرژیک به هر داروی دیگری داشته‌اید.
- مبتلا به یک بیماری خونی نادر به نام پورفیری هستید.
- مشکلاتی در عملکرد کلیه یا کبد خود دارید.
- باردار هستید، قصد بارداری دارید یا در دوره شیردهی قرار دارید.
پیش از مصرف سولفاسالازین، مشاوره با پزشک ضروری است تا از ایمنی این دارو برای شرایط شما اطمینان حاصل شود.
نحوه و زمان مصرف
سولفاسالازین دارویی است که برای بیماریهای التهابی روده و آرتریت روماتوئید استفاده میشود. همیشه دستورات پزشک و دستورالعمل همراه دارو را دنبال کنید.
دوز و مقدار مصرف:
برای بیماری التهابی روده:
- قرص یا مایع:
- ۲ تا ۴ قرص (۵۰۰ میلی‌گرم) یا ۲۰ تا ۴۰ میلی‌لیتر مایع، ۴ بار در روز.
- شیاف:
- ۱ تا ۲ شیاف، دو بار در روز.
برای آرتریت روماتوئید:
- مصرف با یک قرص ۵۰۰ میلی‌گرمی شروع میشود و هر هفته افزایش می‌یابد تا به ۱ قرص ۴ بار در روز یا ۲ قرص ۳ بار در روز برسید.
نحوه مصرف:
قرص‌ها:
- قرص‌ها را به طور کامل با آب ببلعید؛ آنها را نشکنید، نجوید یا خرد نکنید.
- می‌توانید قرص را با یا بدون غذا مصرف کنید.
- دوزها را در طول روز به طور منظم مصرف کنید و بیش از ۸ ساعت بین دوزها فاصله ندهید.
- مایعات زیادی بنوشید تا از مشکلات کلیوی جلوگیری شود.
مایع:
- با غذا مصرف شود.
- مقدار توصیه‌شده معمولاً ۴ بار در روز است.
شیاف‌ها:
- مناسب برای بیماری التهابی روده.
- دو بار در روز، صبح و قبل از خواب استفاده شود.
- پس از تمیز کردن ناحیه مقعد، شیاف را با انتهای نوک‌تیز وارد کنید (حدود ۳ سانتی‌متر).
- پس از استفاده ۱۵ دقیقه بی‌حرکت بمانید و حداقل یک ساعت پس از گذاشتن، از تخلیه روده خودداری کنید.
تغییر دوز:
- کاهش دوز: پس از بهبود علائم، ممکن است دوز کاهش یابد.
- افزایش دوز: در صورت تشدید علائم، دوز ممکن است افزایش یابد.
فراموش کردن یک دوز:
- به محض یادآوری مصرف کنید، مگر اینکه به دوز بعدی نزدیک باشد.
- برای جبران، دوز دوتایی مصرف نکنید.
مصرف بیش از حد:
- احتمال بروز مشکل جدی کم است، اما اگر احساس ناراحتی کردید، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
نکته: همیشه با پزشک مشورت کنید تا برنامه درمانی شما به درستی تنظیم شود.
عوارض جانبی سولفاسالازین
مانند سایر داروها، مصرف سولفاسالازین ممکن است با بروز عوارض جانبی همراه باشد. با این حال، بسیاری از افراد این دارو را بدون تجربه عوارض جانبی جدی مصرف می‌کنند یا تنها با مشکلات جزئی روبه‌رو می‌شوند.
تأثیر مصرف دوز بالا:
در صورتی که دوز بالاتری از سولفاسالازین مصرف شود، احتمال بروز عوارض جانبی افزایش می‌یابد. یکی از تغییرات معمول ناشی از این دارو، نارنجی شدن رنگ ادرار است که کاملاً بی‌ضرر بوده و جای نگرانی ندارد.
همچنین، به‌ندرت ممکن است سولفاسالازین برخی از انواع لنزهای تماسی نرم را لکه‌دار کند، اما لنزهای یک‌بارمصرف روزانه معمولاً تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند.
عوارض جانبی رایج
عوارض جانبی بسته به نوع مصرف دارو (قرص، شیاف یا مایع) ممکن است متفاوت باشد. در صورتی که این عوارض ادامه یافت یا آزاردهنده شد، با پزشک خود مشورت کنید. برخی از عوارض جانبی رایج که ممکن است بیش از یک نفر از هر صد نفر را تحت تأثیر قرار دهد، عبارتند از:
- سوءهاضمه و احساس سوزش سر دل
- حالت تهوع
- اسهال
- استفراغ
- درد معده یا شکم
- احساس سرگیجه
- سردرد، درد مفاصل یا دردهای عمومی
- خارش یا بثورات پوستی خفیف
- سرفه، درد دهان یا تغییر در طعم اشیا (مانند احساس طعم فلزی یا تغییر در طعم شیرینی‌ها)
- اختلال در خواب
- شنیدن صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
عوارض جانبی جدی
اگرچه این عوارض بسیار نادر هستند و کمتر از یک نفر از هر ۱۰,۰۰۰ نفر را درگیر می‌کنند، در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- علائم عفونت: تب بالا، لرز، گلودرد، درد گوش یا سینوس، سرفه، درد هنگام ادرار کردن، زخم‌های دهانی، یا زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند.
- مشکلات خونی: تب بالا، گلودرد، رنگ‌پریدگی غیرمعمول پوست، کبودی یا خونریزی غیرطبیعی، یا احساس خستگی و ضعف شدید.
- مشکلات کلیوی: کاهش مقدار ادرار یا احساس درد هنگام ادرار کردن.
- مشکلات قلبی: درد قفسه سینه، افزایش ضربان قلب، یا احساس خستگی غیرعادی.
- مشکلات کبدی: زردی چشم‌ها یا پوست (در افراد با پوست تیره ممکن است کمتر قابل مشاهده باشد)، ادرار تیره، درد شکم، تب، احساس خستگی یا حالت تهوع.
- مشکلات پانکراس: درد شدید در کمر یا شکم، تب، حالت تهوع یا استفراغ.
واکنش آلرژیک شدید
در موارد نادر، سولفاسالازین ممکن است منجر به واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) شود. در صورت مشاهده علائمی نظیر تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو، دشواری در تنفس، یا تنگی نفس، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
با رعایت توصیه‌های پزشکی و آگاهی از عوارض جانبی احتمالی، می‌توانید مصرف این دارو را با اطمینان بیشتری مدیریت کنید.
نحوه مقابله با عوارض جانبی سولفاسالازین
اقدامات پیشنهادی برای کاهش عوارض جانبی:
- سوءهاضمه و سوزش سر دل:
مصرف دارو چند دقیقه پیش یا پس از غذا می‌تواند کمک‌کننده باشد. در صورت نیاز به کاهش ناراحتی، می‌توانید از آنتی‌اسیدها استفاده کنید. - حالت تهوع:
وعده‌های غذایی ساده و سبک مصرف کنید و از غذاهای چرب یا تند بپرهیزید. مصرف دارو پس از غذا نیز می‌تواند مؤثر باشد. - اسهال:
برای پیشگیری از کم‌آبی بدن، مایعات زیادی مانند آب بنوشید. اگر دچار علائم کم‌آبی مانند کاهش دفعات ادرار یا تیره شدن ادرار شدید، به پزشک مراجعه کنید. اگر از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنید و بیش از ۲۴ ساعت اسهال شدید داشتید، ممکن است اثربخشی قرص کاهش یابد. بدون مشورت پزشک از داروی ضداسهال استفاده نکنید. - استفراغ:
به وعده‌های غذایی ساده پایبند باشید و جرعه‌های کوچک و مکرر آب بنوشید تا از کم‌آبی بدن جلوگیری کنید. در صورت بروز مشکل در تأثیرگذاری قرص‌های ضدبارداری، مشورت با پزشک ضروری است. - درد شکم:
غذا را در وعده‌های کوچک‌تر و با آرامش بیشتری مصرف کنید. استفاده از پد حرارتی یا بطری آب گرم نیز می‌تواند مفید باشد. - سرگیجه:
در هنگام سرگیجه بنشینید یا دراز بکشید تا احساس بهتری پیدا کنید. از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید تا علائم برطرف شوند. - سردرد یا درد مفاصل:
مقدار کافی آب بنوشید و از داروساز خود در مورد مسکن مناسب مشورت بگیرید. در صورت تداوم یا شدت یافتن درد، به پزشک اطلاع دهید. - خارش یا بثورات پوستی:
می‌توانید از آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه استفاده کنید. داروساز می‌تواند نوع مناسب را به شما معرفی کند. - سرفه یا تغییر طعم دهان:
آدامس بدون قند بجوید و نوشیدنی‌های بدون قند یا جرعه‌های آب مکرر بنوشید. - مشکل خواب:
از مصرف وعده‌های غذایی سنگین یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار در عصر خودداری کنید. استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب را کاهش دهید و زمانی را برای آرامش پیش از خواب اختصاص دهید. - وزوز گوش:
اگر این حالت بیش از دو روز ادامه داشت، با پزشک مشورت کنید.
سولفاسالازین و دوران بارداری
مصرف سولفاسالازین در دوران بارداری خطری برای جنین ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است سطح اسیدفولیک بدن را کاهش دهد. توصیه میشود از سه ماه پیش از بارداری تا هفته دوازدهم، اسیدفولیک با دوز بالا (۵ میلی‌گرم در روز) مصرف کنید. در صورت بارداری، برای تنظیم دوز مناسب با پزشک خود مشورت کنید.
سولفاسالازین و شیردهی
مصرف این دارو در دوران شیردهی معمولاً بی‌خطر است. مقادیر کمی از دارو وارد شیر مادر میشود و به‌ندرت می‌تواند باعث اسهال در نوزاد شود. برای اطمینان بیشتر با پزشک مشورت کنید.
تداخلات دارویی سولفاسالازین
برخی داروها ممکن است با سولفاسالازین تداخل داشته باشند. حتماً به پزشک خود اطلاع دهید اگر از داروهایی مانند:
- دیگوکسین (برای مشکلات قلبی)
- داروهای کنترل دیابت مانند متفورمین
- آنتی‌بیوتیک‌های خاص مانند متنامین
- آزاتیوپرین یا مرکاپتوپورین
- متوترکسات
همچنین در مورد مصرف مکمل‌ها یا داروهای گیاهی نیز با پزشک مشورت کنید، زیرا اطلاعات محدودی در مورد تأثیر آنها وجود دارد.
سوالات متداول
۱. قرص سولفاسالازین برای روماتیسم چه کاربردی دارد؟
قرص سولفاسالازین برای درمان بیماریهای خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی استفاده میشود. این دارو با کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی، به کاهش درد و تورم مفاصل کمک میکند.
۲. قرص سولفاسالازین ۵۰۰ برای چیست؟
قرص سولفاسالازین ۵۰۰ معمولاً برای درمان بیماریهای التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون و همچنین برای کنترل علائم روماتیسم مفصلی تجویز میشود.
۳. آیا قطع ناگهانی سولفاسالازین خطرناک است؟
بله، قطع ناگهانی سولفاسالازین ممکن است باعث بازگشت علائم بیماری مانند التهاب شدید یا درد مفاصل شود. توصیه میشود مصرف دارو را تحت نظر پزشک و به صورت تدریجی متوقف کنید.
۴. مقدار مصرف قرص سولفاسالازین ۵۰۰ چقدر است؟
مقدار مصرف قرص سولفاسالازین ۵۰۰ بسته به نوع بیماری و شرایط فرد متفاوت است. معمولاً پزشک درمان را با دوز کم شروع کرده و به تدریج افزایش می‌دهد. دوز رایج برای بزرگسالان ۲ تا ۴ قرص در روز است که باید طبق دستور پزشک مصرف شود.
۵. آیا سولفاسالازین کورتون دارد؟
خیر، سولفاسالازین حاوی کورتون نیست. این دارو یک ترکیب شیمیایی ضدالتهابی است که به طور مستقیم بر التهاب و سیستم ایمنی اثر می‌گذارد.
۶. آیا قرص سولفاسالازین چاقکننده است؟
سولفاسالازین به طور مستقیم باعث افزایش وزن نمیشود، اما در برخی موارد ممکن است تغییرات وزنی به دلیل بهبود بیماری یا کاهش علائم رخ دهد. اگر افزایش وزن ناگهانی دارید، با پزشک مشورت کنید.
۷. عوارض قطع قرص سولفاسالازین چیست؟
عوارض قطع مصرف ناگهانی سولفاسالازین شامل بازگشت علائم بیماری، افزایش التهاب و درد مفاصل است. برای پیشگیری از این مشکلات، دارو باید تحت نظارت پزشک و به صورت تدریجی قطع شود.
۸. عوارض قرص سولفاسالازین چیست؟
عوارض قرص سولفاسالازین شامل تهوع، سردرد، درد معده، اسهال، بثورات پوستی و در موارد نادر مشکلات کبدی یا کلیوی است. در صورت مشاهده علائم جدی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
منبع : nhs.uk
