تگرتول یک داروی تجویزی است که عمدتاً برای درمان صرع به کار می‌رود. این دارو همچنین میتواند برای تسکین دردهای عصبی ناشی از دیابت (نوروپاتی محیطی) یا دردهای مرتبط با بیماری‌های عصبی مانند نورالژی سه قلو تجویز شود. در برخی موارد، تگرتول برای مدیریت اختلال دوقطبی نیز استفاده میشود، به ویژه زمانی که داروهای دیگر پاسخ مناسبی نداشته باشند.
| موضوع دارو | تگرتول |
|---|---|
| کاربردها | درمان صرع، تسکین دردهای عصبی، مدیریت اختلال دوقطبی |
| شکل‌ها | قرص استاندارد و آهسته‌رهش، مایع خوراکی، شیاف |
| گروه‌های مناسب | بزرگسالان و کودکان بالای یک ماه (با احتیاط در برخی افراد) |
| دوز مصرفی | ۸۰۰-۱۲۰۰ میلی‌گرم برای صرع، ۶۰۰-۸۰۰ میلی‌گرم برای درد عصبی، ۴۰۰-۶۰۰ میلی‌گرم برای اختلال دوقطبی |
| عوارض جانبی رایج | خوابآلودگی، سرگیجه، تهوع، سردرد، خشکی دهان |
| عوارض جانبی جدی | بثورات پوستی، اختلالات خونی، مشکلات کبدی |
| تداخلات دارویی | ضدانعقادها، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای روان‌پزشکی، مسکن‌ها |
| احتیاط‌ها | مصرف الکل، آب گریپ‌فروت، قطع ناگهانی دارو |
| بارداری و شیردهی | نیاز به مشورت پزشک، ممکن است به شیر مادر منتقل شود |
بیشتر بخوانید:
این دارو تنها با نسخه پزشک قابل دسترس است و به شکل‌های مختلفی از جمله قرص‌های استاندارد و آهسته‌رهش، مایع خوراکی و شیاف تولید میشود.
✅ حقایق کلیدی درباره تگرتول
- زمان اثر : معمولاً چند هفته طول می‌کشد تا تگرتول به طور کامل اثر کند.
- عوارض جانبی رایج : شامل خوابآلودگی، سرگیجه، سردرد و حالت تهوع است که معمولاً خفیف بوده و پس از مدتی برطرف می‌شوند.
- استفاده از یک برند ثابت : در درمان صرع، بهتر است از یک برند ثابت استفاده شود. در صورت عدم دسترسی به برند معمول، با پزشک مشورت کنید.
- مصرف الکل : نوشیدن الکل در حین مصرف این دارو میتواند باعث افزایش خوابآلودگی یا خستگی شود. توصیه میشود در روزهای اول مصرف، الکل مصرف نشود.
- آب گریپ‌فروت : مصرف آب گریپ‌فروت هنگام استفاده از تگرتول ممنوع است، زیرا میتواند غلظت دارو در بدن را افزایش داده و خطر عوارض جانبی را بالا ببرد.
✅ گروه‌های مناسب برای مصرف تگرتول
بیشتر بزرگسالان و کودکان بالای یک ماه می‌توانند از این دارو استفاده کنند. با این حال، برخی افراد ممکن است نتوانند از تگرتول استفاده کنند، به ویژه اگر:
- سابقه واکنش آلرژیک به تگرتول یا داروهای مشابه داشته باشند.
- بیماری‌های قلبی، اختلالات خونی نادر مانند پورفیری یا مشکلات مغز استخوان داشته باشند.
- باردار، در تلاش برای باردار شدن یا شیرده باشند.
دستورالعمل مصرف تگرتول
✅ دوز مصرفی
میزان دوز تگرتول به نوع بیماری و سن فرد بستگی دارد:
- صرع : معمولاً بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم در روز.
- درد عصبی : بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌گرم در روز.
- اختلال دوقطبی : بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌گرم در روز.
- کودکان : دوز مصرفی بر اساس وزن کودک تعیین میشود.
✅ نحوه مصرف
- تگرتول میتواند با یا بدون غذا مصرف شود.
- اگر روزانه چندین دوز تجویز شده باشد، بهتر است آنها را به طور مساوی در طول روز تقسیم کنید.
- قرص‌ها باید با آب کامل بلعیده شوند. در صورت مشکل در بلع، می‌توان آنها را از خط وسط شکافت و نصف کرد.
- برای مایعات، قبل از اندازه‌گیری دوز، بطری را تکان دهید و از سرنگ یا قاشق مخصوص استفاده کنید.
- شیاف‌ها باید به آرامی وارد مقعد شوند. دستورالعمل‌های موجود در بسته‌بندی را دقیقاً دنبال کنید.
✅ مدت مصرف
- صرع یا اختلال دوقطبی : ممکن است نیاز باشد پس از کنترل وضعیت، دارو برای چندین سال مصرف شود.
- درد عصبی : پس از برطرف شدن درد، مصرف دارو برای چند ماه ادامه می‌یابد تا از عود آن جلوگیری شود.
✅ اگر فراموش کردید مصرف کنید
اگر یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه نوبت بعدی نزدیک باشد. در این صورت، دوز فراموش شده را کنار بگذارید و به برنامه معمول خود ادامه دهید. هرگز دو دوز را همزمان مصرف نکنید.
✅ قطع مصرف
- صرع : قطع ناگهانی مصرف تگرتول میتواند باعث تشنج شود. بنابراین، دوز باید به تدریج کاهش یابد.
- اختلال دوقطبی یا درد عصبی : پس از قطع مصرف، ممکن است علائم برای مدت کوتاهی بدتر شوند. در این موارد، با پزشک مشورت کنید.
✅ نکات ایمنی
- مصرف منظم دارو برای افراد مبتلا به صرع بسیار مهم است. از این رو، تنظیم زنگ هشدار یا استفاده از اپلیکیشن‌های یادآور میتواند مفید باشد.
- در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی شدید یا واکنش آلرژیک، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
توجه : این دارو باید تحت نظر دقیق پزشک مصرف شود و هرگونه تغییر در دوز یا برنامه مصرف باید با مشورت پزشک انجام شود.
✅ عوارض جانبی تگرتول
مانند سایر داروها، تگرتول نیز ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. با این حال، لازم به ذکر است که تمام افراد تحت درمان با این دارو دچار عوارض نمی‌شوند.
✅ عوارض جانبی رایج
عوارض جانبی شایع تگرتول معمولاً خفیف بوده و در بیش از ۱ نفر از هر ۱۰۰ نفر رخ می‌دهند. این عوارض معمولاً پس از مدتی به طور خودبه‌خود برطرف می‌شوند. در صورتی که این عوارض ادامه یابند یا آزاردهنده باشند، می‌توانید با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید:
- احساس خوابآلودگی، سرگیجه یا خستگی
- تهوع یا استفراغ
- سردرد
- خشکی دهان
- افزایش وزن
در صورتی که این عوارض شما را ناراحت کنند یا ادامه یابند، با پزشک خود درباره آنها صحبت کنید.
✅ عوارض جانبی جدی
برخی عوارض جانبی تگرتول ممکن است جدی‌تر باشند و نیازمند توجه فوری هستند. این عوارض شامل موارد زیر می‌شوند:
✅ بثورات پوستی
ظهور بثورات پوستی در افرادی که از تگرتول استفاده می‌کنند، شایع است. با این حال، بیشتر این بثورات پوستی جدی نیستند. یکی از عوارض جانبی نادر اما جدی، سندرم استیونز-جانسون است. این سندرم با علائمی شبیه آنفولانزا شروع شده و به دنبال آن راش قرمز یا بنفشی ظاهر میشود که گسترش یافته و ممکن است منجر به تاول‌زدن و مرگ سلول‌های پوستی شود.
این عارضه معمولاً در ۸ هفته اول شروع مصرف تگرتول یا در مواردی که دوز دارو به سرعت افزایش یابد، رخ می‌دهد. همچنین، قطع ناگهانی دارو و مجدداً شروع آن بدون کاهش تدریجی دوز میتواند خطر این عارضه را افزایش دهد.
✅ گروه‌های پرخطر
احتمال بروز سندرم استیونز-جانسون در موارد زیر بیشتر است:
- کودکان
- افرادی که سابقه حساسیت پوستی به داروهای مختلف صرع دارند
- افرادی که به آنتی‌بیوتیک تری‌متوپریم حساسیت دارند
- افرادی که از داروی والپروات سدیم استفاده می‌کنند
برای کاهش خطر ابتلا به بثورات پوستی جدی، توصیه میشود در طول ۳ ماه اول درمان با تگرتول، از مصرف داروها یا مواد غذایی جدید خودداری کنید. همچنین، بهتر است تگرتول را در عرض ۲ هفته پس از عفونت ویروسی، واکسیناسیون یا بثورات ناشی از سایر عوامل شروع نکنید.
✅ سایر عوارض جانبی جدی
برخی عوارض جانبی تگرتول نادر اما جدی هستند و نیازمند مراجعه فوری به پزشک هستند. اگر علائم زیر را مشاهده کردید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی یا کبودی غیرمعمول، زخم‌های دهان، عفونت، تب یا گلودرد – این علائم می‌توانند نشانه اختلال خونی باشند.
- زرد شدن چشم‌ها یا پوست (که در افراد با پوست تیره کمتر قابل تشخیص است) – این علائم می‌توانند نشانه مشکلات کبدی باشند.
- درد مفاصل و عضلات، بثورات پوستی روی پل بینی و گونه‌ها و مشکلات تنفسی – این علائم می‌توانند نشانه لوپوس اریتماتوز سیستمیک باشند.
✅ عوارض جانبی طولانی‌مدت
برخی عوارض جانبی تگرتول ممکن است در بلندمدت ظاهر شوند. از جمله این عوارض می‌توان به پوکی استخوان و استئوپنی (افزایش خطر شکستگی استخوان) اشاره کرد.
پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای بررسی استحکام استخوان‌های شما تجویز کند. انجام ورزش منظم و رعایت یک رژیم غذایی سالم نیز میتواند به حفظ سلامت استخوان‌ها کمک کند.
✅ سایر عوارض جانبی
برای اطلاع از فهرست کامل عوارض جانبی تگرتول، بروشور داخل بسته دارو را مطالعه کنید. در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی غیرمنتظره یا شدید، باید فوراً با پزشک خود مشورت کنید.
✅ تگرتول و بارداری
مصرف تگرتول در دوران بارداری ممکن است با افزایش خطر مشکلات برای جنین همراه باشد. به همین دلیل، معمولاً تنها در صورتی توصیه میشود که پزشک تشخیص دهد مزایای این دارو برای مادر بیشتر از خطرات احتمالی آن برای جنین است.
✅ کنترل صرع در دوران بارداری
اگر به دلیل درمان صرع از تگرتول استفاده می‌کنید، کنترل بیماری در طول دوران بارداری اهمیت زیادی دارد، زیرا تشنجها می‌توانند هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک باشند. در صورت بارداری، مصرف دارو را قطع نکنید، اما حتماً فوراً با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است نیاز باشد در یک کلینیک تخصصی صرع ویزیت شوید و پزشک تصمیم به تغییر داروی شما بگیرد.
✅ مصرف اسید فولیک
اگر قصد باردار شدن دارید یا در حین مصرف تگرتول باردار شده‌اید، توصیه میشود از دوز بالایی از اسید فولیک (۵ میلی‌گرم در روز) استفاده کنید. این مکمل را می‌توانید از پزشک یا ماما دریافت کنید.
- بهترین زمان مصرف اسید فولیک با دوز بالا، سه ماه قبل از تلاش برای باردار شدن و تا ۱۲ هفته اول بارداری است.
- اگر قبل از باردار شدن اسید فولیک مصرف نکرده‌اید، نگران نباشید، اما سعی کنید پس از اطمینان از بارداری، مصرف آن را در اسرع وقت آغاز کنید. این ماده به رشد طبیعی جنین کمک میکند.
✅ نظارت بر نوزاد پس از تولد
ممکن است نوزاد شما پس از تولد نیاز به نظارت بیشتری داشته باشد. این امر به دلیل امکان بروز علائم ترک تگرتول در نوزاد است. در این صورت، پزشکان مراقبت‌های لازم را ارائه خواهند داد.
✅ تگرتول و شیردهی
در صورتی که پزشک یا ماما تأیید کنند که نوزاد شما سالم است، مصرف تگرتول در دوران شیردهی معمولاً ایمن است.
✅ انتقال دارو به شیر مادر
تگرتول ممکن است به شیر مادر منتقل شود. اکثر نوزادان هیچ عارضه جانبی ندارند، اما برخی ممکن است:
- خوابآلودگی بیشتری داشته باشند.
- مثل معمول خوب تغذیه نکنند.
مصرف سایر داروها همراه با تگرتول ممکن است منجر به بروز عوارض جانبی در نوزاد شود، اگرچه این موارد نادر هستند.
✅ ادامه مصرف دارو
قطع ناگهانی تگرتول بدون مشورت با پزشک خطرناک است و میتواند سلامت مادر و نوزاد را به خطر بیندازد. شیردهی نیز برای هر دوی شما مفید است.
✅ موارد نیاز به مشورت فوری
در صورت بروز هر یک از موارد زیر، فوراً با پزشک، ماما یا ویزیتور سلامت خود تماس بگیرید:
- نوزاد به خوبی شیر نمی‌خورد.
- نوزاد به طور غیرمعمول خواب‌آلود است.
- نوزاد علائم ناراحتی معده دارد.
- سفیدی‌ها یا چشم‌های نوزاد زرد می‌شوند (علائم زردی).
- هر گونه نگرانی دیگر درباره سلامت نوزاد.
✅ تگرتول و باروری
تگرتول معمولاً بر باروری زنان تأثیر نمی‌گذارد. با این حال، گزارش‌های نادری از مشکلات باروری در مردان وجود دارد. در صورتی که هر گونه نگرانی دارید، با پزشک خود در مورد آن صحبت کنید.
✅ توصیه‌های غیرفوری
در صورت وجود هر یک از موارد زیر، حتماً پزشک خود را مطلع کنید:
- قصد باردار شدن دارید.
- باردار هستید.
- شیردهی می‌کنید.
- از داروهای دیگر یا مکمل‌ها استفاده می‌کنید.
✅ تگرتول و تداخل با سایر داروها
برخی داروها ممکن است نحوه عملکرد تگرتول را تحت تأثیر قرار دهند. در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر، حتماً پزشک خود را مطلع کنید:
✅ داروهای ضد انعقاد
✅ آنتی‌بیوتیک‌ها و ضدقارچ‌ها
- کلاریترومایسین، اریترومایسین یا فلوکونازول : داروهایی که برای عفونت‌ها تجویز می‌شوند.
✅ داروهای روان‌پزشکی
- آمی‌تریپتیلین، سیتالوپرام یا میرتازاپین : داروهایی که برای درمان افسردگی یا اضطراب استفاده می‌شوند.
✅ داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- سیکلوسپورین، تاکرولیموس یا سیرولیموس : داروهایی که پس از پیوند اعضای بدن استفاده می‌شوند و گاهی برای درمان آرتریت یا پسوریازیس تجویز می‌شوند.
✅ داروهای ضد HIV
- داسوباویر یا ریتوناویر : داروهایی که برای درمان HIV یا ایدز استفاده می‌شوند.
✅ مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
- این داروها می‌توانند حتی چند هفته پس از قطع مصرف، تأثیر خود را بر تگرتول حفظ کنند.
✅ مصرف تگرتول همراه با مسکن‌ها
- مصرف پاراستامول و ایبوپروفن برای مدت کوتاهی با تگرتول بی‌خطر است. اگر نیاز به مصرف بیش از چند روز دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
- تگرتول ممکن است اثر مسکن‌های قوی مانند ترامادول، اکسی‌کدون و بوپرنورفین را کاهش دهد. در این صورت، پزشک ممکن است دوز دارو را افزایش دهد.
✅ ترکیب تگرتول با داروهای گیاهی و مکمل‌ها
- خار مریم (مخمر سنت جان) : این داروی گیاهی که برای درمان افسردگی استفاده میشود، ممکن است اثر تگرتول را کاهش دهد. بنابراین، در حین مصرف تگرتول از مصرف آن خودداری کنید.
✅ احتیاط در مصرف سایر مکمل‌ها
اطلاعات کافی درباره ایمنی مصرف سایر داروهای گیاهی یا مکمل‌ها همراه با تگرتول وجود ندارد. این محصولات معمولاً مانند داروهای نسخه‌ای آزمایش نمی‌شوند و تأثیر آنها بر داروهای دیگر به‌درستی بررسی نشده است.
توجه : همیشه قبل از مصرف هر نوع دارو، مکمل یا داروی گیاهی، با پزشک خود مشورت کنید.
سوالات متداول
۱. قرص کاربامازپین ۲۰۰ برای چیست؟
پاسخ:
قرص کاربامازپین ۲۰۰ معمولاً برای درمان صرع، دردهای عصبی (مانند نوروپاتی دیابتی یا نورالژی سه‌قلو) و اختلال دوقطبی تجویز میشود. این دارو به کاهش فعالیتهای غیرعادی مغز و اعصاب کمک میکند و علائم بیماری را کنترل میکند.
۲. عوارض قطع ناگهانی قرص کاربامازپین چیست؟
پاسخ:
قطع ناگهانی قرص کاربامازپین میتواند باعث بروز تشنجها، علائم ترک دارو (مانند سردرد، تعریق زیاد، اضطراب) و حتی تشدید وضعیت بیماری شود. بنابراین، همواره قبل از قطع دارو با پزشک مشورت کنید.
۳. جایگزین قرص کاربامازپین چیست؟
پاسخ:
برخی جایگزینهای کاربامازپین شامل داروهایی مانند اکس کاربامازپین ، لاموتریژین و والپروات سدیم هستند. انتخاب جایگزین مناسب باید توسط پزشک بر اساس شرایط بیمار و نوع بیماری انجام شود.
۴. عوارض مصرف طولانی مدت کاربامازپین چیست؟
پاسخ:
مصرف طولانی مدت کاربامازپین میتواند منجر به عوارضی مانند پوکی استخوان ، اختلالات کبدی و افزایش خطر مشکلات قلبی شود. همچنین ممکن است بر عملکرد سیستم خونسازی تأثیر بگذارد. به همین دلیل، آزمایشهای دورهای برای نظارت بر سلامت ضروری است.
۵. آیا قرص کاربامازپین چاق میکند؟
پاسخ:
بله، یکی از عوارض جانبی شایع کاربامازپین افزایش وزن است. این موضوع به دلیل تأثیر دارو بر متابولیسم و افزایش اشتها اتفاق میافتد. برای کنترل وزن، رعایت یک رژیم غذایی سالم و انجام ورزش منظم توصیه میشود.
۶. قرص تگرازپین برای چی خوبه؟
پاسخ:
قرص تگرازپین (که حاوی کاربامازپین است) برای درمان صرع ، دردهای عصبی و اختلال دوقطبی استفاده میشود. این دارو به کاهش فعالیتهای غیرعادی مغز و تسکین علائم بیماری کمک میکند.
۷. عوارض قرص تگرتول ۲۰۰ چیست؟
پاسخ:
عوارض شایع قرص تگرتول ۲۰۰ (کاربامازپین) شامل خوابآلودگی ، سرگیجه ، خشکی دهان ، تهوع و افزایش وزن است. در موارد نادر، ممکن است عوارض جدیتری مانند سندرم استیونز-جانسون یا مشکلات کبدی رخ دهد.
۸. عوارض قرص تگرتول ۴۰۰ چیست؟
پاسخ:
عوارض قرص تگرتول ۴۰۰ مشابه دوز ۲۰۰ است، اما به دلیل بالاتر بودن دوز، احتمال بروز عوارض جانبی مانند سردرد ، کاهش فشار خون و تغییرات خلقی بیشتر است. در صورت بروز عوارض جدی، فوراً با پزشک مشورت کنید.
منبع : nhs
