آویشن، یکی از گیاهان ارزشمند خانواده نعناع، بهدلیل کاربردهای متنوعش در آشپزی و خواص دارویی برجسته، همواره مورد توجه بوده است. این گیاه که دارای مزایای متعدد سلامتی مانند مقابله با آکنه، تنظیم ترشحات مخاطی، مبارزه با عفونتها و بسیاری موارد دیگر است، جایگاهی ویژه در طب سنتی و مدرن دارد.
بیشتر بخوانید:
خواص سویا : فواید سلامتی و مزایای مصرف سویا برای بدن
تاریخچه و کاربردها
دامنه استفاده از این گیاه بسیار گسترده است. براساس مطالعهای در سال ۲۰۱۴، این گیاه بیش از ۴۰۰ زیرگونه مختلف دارد. مصریان باستان از آویشن برای مومیایی کردن اجساد بهره میبردند و یونانیان باستان آن را بهعنوان بخور بهکار میگرفتند.
خواص و فواید آویشن
این گیاه علاوه بر طعم و عطر متمایزش که آن را به یک چاشنی محبوب در آشپزی تبدیل کرده، دارای ویژگیهای دارویی فراوانی است. از جمله فواید برجسته این گیاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقابله با آکنه
- کاهش فشار خون
- تسکین سرفه
- تقویت سیستم ایمنی
- خاصیت ضدعفونیکننده
- دفع آفات
- استفاده در رایحهدرمانی
- بهبود خلقوخو
- کاربردهای آشپزی
- پیشگیری از عفونتهای باکتریایی
- درمان عفونتهای قارچی
- کمک به مقابله با برخی انواع سرطان
خواص آویشن در درمان آکنه
اگر از مصرف داروهای شیمیایی بدون نتیجه رضایتبخش خسته شدهاید، این گیاه میتواند یک گزینه طبیعی برای مقابله با آکنه باشد. این گیاه بهدلیل خاصیت ضدباکتریایی، توانایی بالقوهای در کاهش جوشها دارد.
محلولی به نام تنتور این گیاه با خیساندن آن در الکل بهدست میآید که در یک مطالعه علمی در سال ۲۰۱۰ نشان داد این محلول میتواند بر باکتریهای عامل آکنه (P. acnes) اثر ضدباکتریایی داشته باشد. با این حال، تحقیقات بیشتری لازم است تا اثربخشی قطعی روغن آویشن در کاهش جوشها مشخص شود.
فشار خون
گونهای از این گیاه به نام Thymus linearis Benth. که در مناطق پاکستان و افغانستان یافت میشود، دارای خواص قابل توجهی است. در یک مطالعه انجامشده در سال ۲۰۱۴، عصاره این گیاه توانست بهطور معناداری ضربان قلب موشهای مبتلا به فشار خون بالا را کاهش دهد. همچنین این عصاره در کاهش سطح کلسترول خون نیز مؤثر بود. با این حال، برای تأیید این اثرات در انسان، مطالعات بیشتری لازم است.
کاهش سرفه
اسانس آویشن که از برگهای این گیاه استخراج میشود، بهعنوان یک درمان طبیعی برای سرفه شناخته شده است. در مطالعهای در سال ۲۰۰۶، ترکیب برگهای آویشن و پیچک توانست به بهبود سرفه و کاهش علائم برونشیت حاد کمک کند. همچنین، پژوهشی در سال ۲۰۱۸ نشان داد که ترکیب عصاره آویشن و پامچال در مدلهای حیوانی توانایی کاهش التهاب و مخاط را دارد. برای تسکین سرفه یا گلودرد، نوشیدن چای آویشن میتواند مفید باشد.
تقویت سیستم ایمنی
آویشن منبعی غنی از مواد مغذی مانند ویتامین A، ویتامین C، مس، فیبر، آهن و منگنز است. هرچند که میزان این مواد در مصرف روزانه آویشن معمولاً کم است. بهعنوان مثال، یک قاشق چایخوری آویشن تنها ۱.۲۸ میلیگرم ویتامین C دارد که کمتر از ۱ درصد نیاز روزانه بدن است.
خاصیت ضدعفونیکننده
کپک، یکی از آلایندههای رایج و خطرناک هوا، میتواند در محیط خانه رشد کند. روغن آویشن ممکن است بهعنوان یک ضدعفونیکننده طبیعی برای کنترل این آلودگیها مورد استفاده قرار گیرد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که روغن آویشن در کنترل پوسیدگی کپک خاکستری در میوه گواوا مؤثر است. همچنین، پژوهشی در سال ۲۰۰۷ تأیید کرد که این روغن میتواند برای ضدعفونی محیطهایی با غلظت پایین کپک به کار رود. با این وجود، برای رفع کپکهای گسترده، بهتر است از کمک متخصصان استفاده شود.
دفع آفات
تیمول، یکی از ترکیبات اصلی روغن این گیاه، در بسیاری از آفتکشها استفاده میشود. این ترکیب برای مقابله با باکتریها، ویروسها، موشها و دیگر آفات حیوانی مؤثر است. بر اساس پژوهشی در سال ۲۰۲۱، اسانس آویشن توانایی دفع پشههای بالغ و لارو آنها را دارد. شما میتوانید با ترکیب چند قطره روغن آویشن با روغن زیتون یا آب، یک ماده دافع طبیعی برای استفاده خانگی تهیه کنید.
عطر و رایحه
در دنیای محصولات مراقبتی و بهداشتی، این گیاه جایگاه ویژهای پیدا کرده است. امروزه میتوانید انواع محصولات ارگانیک و طبیعی مراقبت از پوست را که حاوی آویشن هستند در فروشگاهها بیابید. این گیاه همچنین یکی از ترکیبات محبوب در دئودورانتهای طبیعی و معطرسازی محیط، از جمله پاتپوری، بهشمار میرود.
علاوه بر این، اسانس آویشن را میتوان در دستگاههای پخشکننده رایحهدرمانی استفاده کرد. این اسانس بهدلیل خواص بالقوه تقویتکننده خلقوخو مورد توجه است، هرچند تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
بهبود خلقوخو
اسانس آویشن بهواسطه ترکیب فعال خود، کارواکرول، تأثیری مثبت بر خلقوخو دارد. پژوهشی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که کارواکرول میتواند غلظت هورمونهای سروتونین و دوپامین، که در تنظیم خلقوخو نقش دارند، افزایش دهد. استفاده منظم از آویشن یا روغن آن ممکن است تأثیرات مثبتی بر حالات روانی داشته باشد، اما مطالعات انسانی بیشتری برای تأیید این موضوع ضروری است.
کاربردهای آشپزی
این گیاه بهعنوان یکی از ادویههای اصلی در آشپزی، بهویژه در غذاهای مدیترانهای، ایتالیایی و فرانسوی، مورد استفاده قرار میگیرد. از این گیاه میتوان در تهیه انواع سسها، پستوها و غذاهای گوشتی استفاده کرد. برای مثال، افزودن آویشن به گوشت، مرغ یا ماهی میتواند طعمی دلپذیر و عطر خاصی به غذا ببخشد.
همچنین، آویشن ممکن است به بهبود ماندگاری و پایداری روغنهای خوراکی کمک کند. بر اساس مطالعهای در سال ۲۰۱۲، عصاره آویشن توانست پایداری روغن آفتابگردان را در دماهای مختلف افزایش دهد و خواص آنتیاکسیدانی به آن ببخشد.
پیشگیری از عفونتهای باکتریایی
این گیاه توانایی مقابله با برخی از باکتریهای مضر را دارد. پژوهشی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که روغن آویشن بهعنوان یک نگهدارنده طبیعی، میتواند در برابر باکتریهای شایع عامل مسمومیت غذایی مؤثر باشد. همچنین، مطالعهای در سال ۲۰۱۱ تأیید کرد که این روغن در برابر برخی باکتریهای مقاوم به دارو، مانند استافیلوکوک و اشریشیا، اثرگذاری بالایی دارد.
مقابله با عفونتهای قارچی
این گیاه نه تنها در برابر باکتریها، بلکه در مقابله با قارچها نیز مؤثر است. مطالعهای در سال ۲۰۲۱ نشان داد که اسانس آویشن حتی در دوزهای پایین میتواند قارچ کاندیدا آلبیکنس، که معمولاً به داروی فلوکونازول مقاوم است، مهار کند. با این حال، برای تأیید اثربخشی آن در انسان، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
خواص ضدسرطان
پژوهشهای آزمایشگاهی نشان دادهاند که اسانس این گیاه ممکن است در مهار رشد سلولهای سرطانی، بهویژه در سرطان سینه، مؤثر باشد. مطالعهای در سال ۲۰۱۸ و پژوهشی دیگر در سال ۲۰۲۱، این نتایج را تأیید کردند. اما همچنان برای بررسی و تأیید این خواص در سطح بالینی، نیاز به مطالعات گستردهتری وجود دارد.
نتیجهگیری
آویشن، این گیاه کوچک اما قدرتمند، نهتنها بهعنوان ادویهای محبوب در آشپزی شناخته میشود، بلکه بهواسطه خواص دارویی و درمانی متعدد خود، جایگاه ویژهای در سلامت انسان دارد. از تقویت سیستم ایمنی و مقابله با عفونتهای باکتریایی و قارچی گرفته تا کمک به بهبود خلقوخو و پایداری روغنهای خوراکی، آویشن توانسته است نقش مؤثری در بهبود کیفیت زندگی ایفا کند.
اگرچه بسیاری از فواید این گیاه در مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی اثبات شده است، تحقیقات بیشتری برای تأیید اثربخشی آن در انسان ضروری است. با این حال، مصرف این گیاه در رژیم غذایی روزانه یا استفاده از فرآوردههای طبیعی آن میتواند گامی مؤثر در راستای حفظ سلامتی باشد. به یاد داشته باشید که پیش از استفاده از روغنها یا مکملهای آویشن، با یک متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید.