مهم ترین خواص و مضرات زردچوبه + [نکات مهمی که باید بدانید]

زردچوبه، ادویه‌ای که از ریشه گیاه Curcuma longa استخراج می‌شود، به دلیل وجود ماده شیمیایی کورکومین، به‌عنوان یک عامل کاهنده التهاب شناخته می‌شود. این ادویه طعمی گرم و تلخ دارد و در آشپزی برای طعم‌دهی یا رنگ‌آمیزی مواد غذایی مانند پودر کاری، خردل، کره و پنیر به کار می‌رود.

کورکومین و سایر ترکیبات موجود در زردچوبه به دلیل خاصیت ضدالتهابی، برای درمان بسیاری از شرایط دردناک و مرتبط با التهاب استفاده می‌شوند. با این حال، باید توجه داشت که زردچوبه نباید با گیاهان دیگری مانند زردچوبه جاوه‌ای، زردچوبه درختی، زدواری یا گلدن فک اشتباه گرفته شود، زیرا این گیاهان از نظر گونه‌شناسی متفاوت هستند.

بیشتر بخوانید:

معرفی ۱۰ تا از بهترین دکتر متخصص گوارش و کبد در تهران

خواص بابونه : از تسکین درد تا بهبود خواب و سلامت گوارش

✔️ موارد استفاده و اثربخشی زردچوبه

بررسی‌ها نشان می‌دهند که زردچوبه ممکن است در برخی شرایط بهداشتی مؤثر باشد. در ادامه به بررسی برخی از این موارد پرداخته می‌شود:

• تب یونجه
  زردچوبه می‌تواند علائم تب یونجه مانند عطسه، خارش، آبریزش بینی و احتقان را کاهش دهد. مصرف خوراکی این ادویه ممکن است به تسکین این علائم کمک کند.
• سوء هاضمه (عسر هضم)
  مصرف زردچوبه ممکن است به بهبود عملکرد گوارش در برخی بیماران کمک کند. کورکومین، ماده فعال موجود در زردچوبه، ممکن است به اندازه داروی امپرازول در این زمینه مؤثر باشد.
• افسردگی
  تحقیقات نشان می‌دهند که کورکومین می‌تواند علائم افسردگی را در افرادی که قبلاً از داروهای ضدافسردگی استفاده کرده‌اند، کاهش دهد. این خاصیت می‌تواند به عنوان یک روش مکمل در درمان افسردگی مورد توجه قرار گیرد.
• سطح بالای کلسترول و لیپیدها (هیپرلیپیدمی)
  مصرف خوراکی زردچوبه ممکن است سطح تری‌گلیسیرید خون را کاهش دهد. با این حال، تأثیر آن بر کلسترول متناقض است و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. همچنین، تنوع محصولات زردچوبه موجود در بازار باعث می‌شود که مشخص نباشد کدام نوع بهترین عملکرد را دارد.
• بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)
  عصاره زردچوبه می‌تواند نشانگرهای آسیب کبدی را در افراد مبتلا به این بیماری کاهش دهد و از تجمع بیشتر چربی در کبد جلوگیری کند.
• تورم و زخم‌های داخل دهان (موکوزیت دهان)
  کورکومین می‌تواند به صورت خوراکی یا به شکل قرص و دهان‌شویه، از التهاب و زخم‌های دهانی در بیماران تحت پرتودرمانی سرطان جلوگیری کند.
• استئوآرتریت
  عصاره زردچوبه، چه به تنهایی و چه در ترکیب با سایر ترکیبات گیاهی، می‌تواند درد را کاهش داده و عملکرد را در افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو بهبود بخشد. این اثر ممکن است به اندازه ایبوپروفن مؤثر باشد، اما به نظر نمی‌رسد که به خوبی دیکلوفناک عمل کند.
• خارش
  مصرف خوراکی زردچوبه ممکن است خارش ناشی از شرایط مختلف پوستی را کاهش دهد.

✔️ نکات مهم درباره زردچوبه

با وجود مزایای بالقوه زردچوبه، شواهد علمی قوی برای حمایت از استفاده آن در برخی شرایط مانند COVID-19 وجود ندارد. بنابراین، قبل از استفاده از زردچوبه به عنوان درمان، مشورت با متخصصان پزشکی ضروری است.

✔️ عوارض جانبی زردچوبه

زردچوبه به‌طور کلی در مصارف کوتاه‌مدت و با دوزهای مناسب بی‌خطر تلقی می‌شود. با این حال، بررسی دقیق عوارض جانبی آن برای استفاده ایمن ضروری است.

• هنگام مصرف خوراکی:
  زردچوبه در دوره‌های کوتاه‌مدت و با دوزهای معقول (مانند ۳ گرم روزانه تا ۳ ماه یا محصولات حاوی تا ۸ گرم کورکومین روزانه تا ۲ ماه) معمولاً بی‌خطر است. این ماده معمولاً عوارض جانبی جدی ایجاد نمی‌کند، اما برخی افراد ممکن است عوارض خفیفی مانند ناراحتی معده، تهوع، سرگیجه یا اسهال تجربه کنند. این عوارض در دوزهای بالاتر شایع‌تر هستند.
• هنگام استفاده روی پوست:
  استفاده موضعی زردچوبه به‌صورت خارجی به‌احتمال‌زیاد بی‌خطر است و عوارض خاصی گزارش نشده است.
• هنگام استفاده در داخل دهان:
  زردچوبه به‌عنوان دهان‌شویه نیز به‌احتمال‌زیاد بی‌خطر است و می‌تواند بدون نگرانی استفاده شود.
• هنگام استفاده به‌عنوان تنقیه:
  استفاده از زردچوبه به‌عنوان تنقیه نیز به‌نظر می‌رسد که بی‌خطر باشد، اما باید با احتیاط انجام شود.

✔️ اقدامات احتیاطی و هشدارهای ویژه

برای استفاده ایمن از زردچوبه، به نکات زیر توجه کنید:

• بارداری:
  زردچوبه در مقادیر کم (مانند استفاده به‌عنوان ادویه در غذا) معمولاً بی‌خطر است. با این حال، استفاده دارویی از آن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث تحریک رحم یا القای قاعدگی شود و خطراتی برای بارداری ایجاد کند.
• دوران شیردهی:
  در دوران شیردهی، زردچوبه در مقادیر کم به‌عنوان ادویه مصرف می‌شود، اما اطلاعات کافی درباره ایمنی استفاده دارویی آن وجود ندارد. برای جلوگیری از هرگونه خطر بالقوه، بهتر است از مصرف دارویی آن خودداری شود.
• مشکلات کیسه صفرا:
  این گیاه می‌تواند مشکلات کیسه صفرا را تشدید کند. افرادی که سنگ کیسه صفرا یا انسداد مجرای صفراوی دارند، باید از مصرف زردچوبه اجتناب کنند.
• اختلالات خونریزی:
  این گیاه ممکن است فرآیند لخته‌شدن خون را کند کند. این موضوع می‌تواند خطر خونریزی و کبودی را در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی افزایش دهد. بنابراین، افرادی که مشکلات خونی دارند باید با احتیاط از آن استفاده کنند.
• شرایط حساس به هورمون:
  کورکومین موجود در زردچوبه ممکن است مانند هورمون استروژن عمل کند. این امر می‌تواند بر شرایطی مانند سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، اندومتریوز یا فیبروم رحم تأثیر بگذارد. افرادی که این شرایط را دارند، باید قبل از استفاده از زردچوبه با پزشک مشورت کنند.
• ناباروری:
  تحقیقات نشان می‌دهند که زردچوبه ممکن است سطح تستوسترون را کاهش داده و حرکت اسپرم را تحت تأثیر قرار دهد. این موضوع می‌تواند بر باروری تأثیر منفی بگذارد. افرادی که قصد بچه‌دار شدن دارند، باید با احتیاط از زردچوبه استفاده کنند.
• بیماری‌های کبدی:
  این گیاه ممکن است در برخی افراد به کبد آسیب برساند، به‌ویژه در افرادی که دچار التهاب کبد (هپاتیت) یا کاهش یا مسدود شدن جریان صفرا (کلستاز) هستند. افراد مبتلا به این مشکلات باید از مصرف زردچوبه اجتناب کنند.
• جراحی:
  این گیاه ممکن است لخته‌شدن خون را کند کند و خطر خونریزی اضافی در حین یا پس از جراحی را افزایش دهد. بهتر است مصرف زردچوبه را حداقل ۲ هفته قبل از هر عمل جراحی برنامه‌ریزی‌شده متوقف کنید.

✔️ تعاملات دارویی زردچوبه

این گیاه ممکن است با برخی داروها و ترکیبات شیمیایی تعامل داشته باشد. این تعاملات می‌توانند اثرات درمانی داروها را تحت تأثیر قرار داده یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین تعاملات زردچوبه پرداخته می‌شود:

✔️ تعاملات متوسط

در مصرف همزمان زردچوبه با داروهای زیر باید با احتیاط عمل کرد:

• داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت (کندکننده‌های لخته‌شدن خون):
  این گیاه ممکن است فرآیند لخته‌شدن خون را کند کند. مصرف همزمان آن با داروهایی مانند وارفارین (کومادین) یا دیگر داروهای ضد انعقاد، می‌تواند خطر خونریزی و کبودی را افزایش دهد.
• داروهای دیابت (ضد دیابت):
  این گیاه ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد. مصرف همزمان آن با داروهای دیابت می‌تواند باعث کاهش بیش از حد قند خون شود. بنابراین، سطح قند خون باید به‌دقت کنترل شود.
• تالینولول:
  این گیاه ممکن است جذب تالینولول را در بدن کاهش دهد. این موضوع می‌تواند اثرات درمانی این دارو را کاهش داده و کارایی آن را مختل کند.
• سولفاسالازین (آزولفیدین):
  این گیاه ممکن است میزان جذب سولفاسالازین را افزایش دهد. این امر می‌تواند اثرات دارویی و عوارض جانبی آن را تشدید کند.
• تاکرولیموس (Prograf):
  این گیاه ممکن است با تاکرولیموس تعامل داشته باشد. این تعامل می‌تواند اثرات دارویی و عوارض جانبی آن را تحت تأثیر قرار دهد.
• آملودیپین (Norvasc):
  این گیاه ممکن است جذب آملودیپین را در بدن افزایش دهد. این موضوع می‌تواند اثرات و عوارض جانبی این دارو را تشدید کند.
• تاموکسیفن (Nolvadex):
  این گیاه ممکن است میزان تاموکسیفن موجود در بدن را کاهش دهد. این امر می‌تواند اثرات درمانی این دارو را کاهش دهد.
• متوترکسات (Trexall و سایر برندها):
  هر دو زردچوبه و متوترکسات می‌توانند به کبد آسیب برسانند. مصرف همزمان آن‌ها می‌تواند خطر آسیب کبدی را افزایش دهد.

✔️ تعاملات با داروهای سرطان

این گیاه به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان می‌تواند با برخی داروهای سرطان تعامل داشته باشد:

• عوامل آلکیله‌کننده:
  نگرانی وجود دارد که آنتی‌اکسیدان‌ها مانند این گیاه ممکن است اثرات داروهای آلکیله‌کننده را کاهش دهند. قبل از مصرف زردچوبه در کنار این داروها، مشورت با پزشک ضروری است.
• آنتی‌بیوتیک‌های ضد تومور:
  این گیاه ممکن است اثرات داروهای آنتی‌بیوتیک ضد تومور را کاهش دهد. برای جلوگیری از کاهش اثربخشی این داروها، مصرف زردچوبه باید با احتیاط انجام شود.
• مهارکننده‌های توپوایزومراز I:
  این گیاه ممکن است اثربخشی این دسته از داروهای ضدسرطان را تحت تأثیر قرار دهد. قبل از مصرف زردچوبه، مشورت با پزشک توصیه می‌شود.

✔️ تعامل با داروهای سمی کبد

این گیاه ممکن است به کبد آسیب برساند. مصرف همزمان آن با داروهایی که می‌توانند سمیت کبدی ایجاد کنند، می‌تواند خطر آسیب کبدی را افزایش دهد.

✔️ تعامل با سوبستراهای پلی‌پپتیدی انتقال‌دهنده آنیون آلی

برخی داروها از طریق پمپ‌های خاصی در سلول‌ها جابه‌جا می‌شوند. زردچوبه ممکن است عملکرد این پمپ‌ها را تغییر دهد و میزان ماندگاری داروها در بدن را تحت تأثیر قرار دهد. این موضوع می‌تواند اثرات و عوارض جانبی داروها را تغییر دهد.