وارفارین دارویی است که به‌عنوان یک عامل ضد انعقاد شناخته میشود. این دارو به جریان آسان تر خون در رگ ها کمک کرده و احتمال ایجاد لخته‌های خطرناک خونی را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
وارفارین برای درمان لخته‌های خونی و پیشگیری از ایجاد لخته‌های جدید به‌ویژه در افرادی که سابقه‌ی مشکلات زیر را داشته‌اند، استفاده میشود:
- لخته خون در پا (ترومبوز ورید عمقی یا DVT)
- لخته خون در ریه‌ها (آمبولی ریه)
همچنین در مواردی که احتمال بروز لخته‌های خونی در آینده وجود دارد، تجویز میشود، از جمله برای افرادی با شرایط زیر:
- ضربان قلب نامنظم (فیبریلاسیون دهلیزی)
- داشتن دریچه قلب مصنوعی یا مکانیکی
- ابتلا به اختلالات انعقاد خون مانند ترومبوفیلی
- افزایش خطر لخته شدن خون پس از جراحی
این دارو تنها با نسخه پزشک قابل تهیه است و به شکل قرص یا محلول خوراکی عرضه میشود.
نکات مهم درباره وارفارین
- معمولاً یک بار در روز و ترجیحاً در شب مصرف میشود.
- رایج‌ترین عارضه جانبی آن، افزایش احتمال خونریزی است، مانند خونریزی بینی، لثه، دوره‌های قاعدگی سنگین‌تر یا کبودی. این مشکل به‌ویژه در مواقع بیماری بیشتر دیده میشود.
- مصرف‌کنندگان وارفارین باید حداقل هر ۱۲ هفته یک‌بار آزمایش خون انجام دهند تا دوز مناسب تعیین شود.
- تغییرات دوز وارفارین امری رایج است و به عوامل مختلفی همچون رژیم غذایی، مصرف داروهای دیگر یا وضعیت سلامت فرد بستگی دارد.
- پزشک یا داروساز، کارت هشدار ضد انعقادی را در اختیار شما قرار می‌دهد. همراه داشتن این کارت ضروری است و باید قبل از هرگونه اقدام پزشکی یا دندانپزشکی، از جمله واکسیناسیون یا ملاقات‌های معمول دندانپزشکی، آن را به پزشک یا دندانپزشک ارائه دهید.
چه کسانی می‌توانند از وارفارین استفاده کنند؟
بیشتر افراد بالغ و کودکان قادر به مصرف وارفارین هستند، با این حال مصرف آن نیاز به تشخیص پزشک دارد.
افرادی که ممکن است نتوانند وارفارین مصرف کنند
این دارو برای برخی افراد مناسب نیست. قبل از تجویز وارفارین، پزشک باید از موارد زیر آگاه باشد:
- سابقه واکنش آلرژیک به وارفارین یا هر داروی دیگر
- تلاش برای بارداری یا باردار بودن
- مشکلات کبدی یا کلیوی
- ابتلا به عفونت دیواره داخلی قلب (اندوکاردیت)
- مشکلاتی که باعث خونریزی یا کبودی آسان میشوند، مانند زخم معده
- فشار خون بالا
نحوه و زمان مصرف وارفارین
مصرف وارفارین باید دقیقاً طبق دستور پزشک انجام شود.
دوز و مقدار مصرف
- دوز معمول برای بزرگسالان: ۱۰ میلیگرم در روز طی دو روز اول و سپس بین ۳ تا ۹ میلیگرم در روز.
- دوز کودکان بر اساس وزن آنها تعیین میشود.
قرص‌های وارفارین در چهار دوز مختلف و رنگهای متفاوت تولید میشوند تا استفاده از آنها آسان‌تر شود:
- ۰.۵ میلیگرم: سفید
- ۱ میلیگرم: قهوه‌ای
- ۳ میلیگرم: آبی
- ۵ میلیگرم: صورتی
این دارو همچنین به‌صورت مایع عرضه میشود که ۱ میلی‌لیتر آن برابر با یک قرص ۱ میلی‌گرمی است. همراه با مایع وارفارین، یک سرنگ پلاستیکی برای اندازه‌گیری دقیق دوز ارائه میشود.
نحوه مصرف
وارفارین معمولاً یک بار در روز و در شب مصرف میشود. بهتر است هر روز در یک زمان مشخص آن را مصرف کنید. این روش به شما امکان می‌دهد در صورت نیاز به تغییر دوز، این کار را در همان روز انجام دهید.
وارفارین معمولاً باعث ناراحتی معده نمی‌شود و میتوان آن را با غذا یا بدون غذا مصرف کرد.
مدت مصرف
- در صورت داشتن لخته خون در پا یا ریه، مصرف وارفارین معمولاً بین ۶ هفته تا ۶ ماه ادامه دارد.
- اگر مصرف وارفارین برای پیشگیری از لخته‌های خونی جدید یا مشکلات مداوم باشد، ممکن است نیاز به مصرف طولانی‌مدت یا حتی مادام‌العمر باشد.
آزمایش‌های خون منظم
هدف از مصرف وارفارین کاهش سرعت لخته شدن خون است، نه جلوگیری کامل از آن. به همین دلیل دوز مصرفی شما باید با دقت تنظیم شود.
نسبت نرمال شده بین‌المللی (INR)
این آزمایش خون میزان زمان لخته شدن خون را اندازه‌گیری می‌کند. هرچه زمان بیشتری طول بکشد، مقدار INR بالاتر خواهد بود.
برای بیشتر افراد، نسبت INR باید بین ۲ تا ۳.۵ باشد.
تغییرات دوز
دوز وارفارین بر اساس نتایج آزمایش خون شما تنظیم میشود. در آغاز درمان، ممکن است هر یک یا دو روز یک بار آزمایش خون بدهید. با تثبیت نتایج، فاصله بین آزمایش‌ها به چند هفته یک بار کاهش می‌یابد. در موارد شروع داروهای جدید یا بیماری، ممکن است آزمایش‌های بیشتری لازم باشد.
کتاب زرد و کارت هشدار
در آغاز مصرف وارفارین، ممکن است یک کتاب زرد مرتبط با داروهای ضد انعقاد به شما ارائه شود. این کتاب شامل اطلاعاتی درباره درمان شما است و بخشی از آن برای یادداشت دوز وارفارین و ثبت سایر نکات مهم اختصاص داده شده است.
توصیه میشود که این کتاب را در تمامی قرار ملاقات‌ها و مراجعات پزشکی مرتبط با وارفارین به همراه داشته باشید.
همچنین، به شما یک کارت هشدار ضد انعقاد داده میشود. این کارت باید همیشه همراه شما باشد، زیرا اطلاعات مهمی را به متخصصان حوزه سلامت منتقل می‌کند و در شرایط اورژانسی می‌تواند جان شما را نجات دهد.
ارائه کارت هشدار در موارد درمانی
در صورت نیاز به هرگونه درمان پزشکی یا دندانپزشکی، از جمله واکسیناسیون یا معاینات معمول، لازم است کارت هشدار خود را به پرستار، پزشک یا دندانپزشک نشان دهید.
ممکن است پزشک توصیه کند که مصرف وارفارین را به طور موقت کاهش دهید یا برای مدت کوتاهی متوقف کنید.
چنانچه کارت هشدار خود را گم کردید یا دریافت نکرده‌اید، میتوانید از پزشک یا کلینیک ضد انعقاد درخواست یک کارت جدید کنید.
در صورت فراموش کردن مصرف وارفارین
مصرف وارفارین در زمان معین بسیار مهم است.
اگر به‌ندرت یک دوز را فراموش کنید، مشکل خاصی پیش نمی‌آید. اما فراموشی مکرر ممکن است تأثیر منفی بر خون شما بگذارد و احتمال ایجاد لخته‌های خونی را افزایش دهد.
اقدامات لازم:
- اگر یک دوز را فراموش کردید، آن را در کتاب زرد خود ثبت کنید.
- دوز فراموش‌شده را به محض یادآوری مصرف کنید، مگر آنکه نزدیک به زمان دوز بعدی باشد. در این صورت، دوز فراموش‌شده را رها کرده و فقط دوز معمولی را مصرف کنید.
- هرگز دو دوز را به‌صورت همزمان یا دوز اضافی برای جبران دوز فراموش‌شده مصرف نکنید.
برای جلوگیری از فراموشی، میتوانید از زنگ هشدار استفاده کنید یا از داروساز خود راهنمایی بخواهید.
در صورت مصرف بیش از حد
مصرف بیش از حد وارفارین می‌تواند خطر خونریزی‌های جدی را افزایش دهد. در چنین شرایطی:
- ممکن است پزشک دوز بعدی شما را تغییر دهد یا از شما بخواهد آزمایش خون انجام دهید.
- اگر احساس می‌کنید که دوز بیش از حد مصرف کرده‌اید، سریعاً با پزشک یا کلینیک ضد انعقاد تماس بگیرید.
عوارض جانبی وارفارین
خونریزی و اقدامات لازم
وارفارین دارویی با فواید فراوان است، اما یکی از جنبه‌های منفی آن، افزایش احتمال خونریزی بیش از حد طبیعی است. این مسئله به دلیل کاهش توانایی خون در لخته شدن ایجاد میشود.
با این وجود، جدا از خطر خونریزی، وارفارین دارویی بسیار ایمن محسوب میشود و مصرف طولانی‌مدت آن حتی برای چندین سال بی‌خطر است.
خونریزی‌های خفیف
در زمان مصرف وارفارین، ممکن است متوجه شوید که خونریزی‌های جزئی راحت‌تر از حالت عادی رخ می‌دهند. این نوع خونریزی‌ها شامل موارد زیر است:
- خونریزی بیشتر از حد معمول در صورت بریدگی
- خون‌دماغ‌های گهگاهی که معمولاً کمتر از ۱۰ دقیقه طول می‌کشند
- خونریزی لثه‌ها هنگام مسواک زدن
- کبودی‌هایی که به‌راحتی ایجاد شده و زمان بیشتری برای محو شدن نیاز دارند
این نوع خونریزی‌ها معمولاً خطرناک نیستند و به‌طور طبیعی متوقف میشوند. اگر این خونریزی‌ها شما را آزار می‌دهند یا متوقف نمی‌شوند، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
اقدامات پیشنهادی:
- برای بریدگی‌ها: با یک پارچه تمیز به مدت ۱۰ دقیقه فشار وارد کنید.
- برای خون‌دماغ: صاف بنشینید یا بایستید، بینی خود را دقیقاً بالای سوراخ‌ها به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه فشار دهید، به جلو خم شوید و از طریق دهان تنفس کنید. استفاده از کیسه یخ نیز مفید است.
- برای خونریزی لثه: از مسواک نرم و نخ دندان مومی استفاده کنید.
- برای کبودی‌ها: یک کیسه یخ پیچیده‌شده در حوله را به مدت ۱۰ دقیقه چندین بار در روز روی کبودی قرار دهید.
راهکارهایی برای پیشگیری از خونریزی
برای کاهش خطر خونریزی، توصیه میشود در فعالیت‌هایی که احتمال بریدگی یا آسیب دارند، احتیاط کنید. اقدامات زیر می‌توانند کمک‌کننده باشند:
- از ورزش‌های پرخطر مانند فوتبال، راگبی، هاکی و اسب‌سواری اجتناب کنید.
- هنگام کار با وسایل تیز مانند قیچی یا چاقو، از دستکش استفاده کنید.
- به جای تیغ اصلاح معمولی، از تیغ برقی یا کرم‌های موبر استفاده کنید.
- در صورت استفاده از دندان‌های مصنوعی، روزانه چند ساعت آنها را از دهان خارج کنید تا به لثه‌ها استراحت دهید.
- پیش از هرگونه عمل پزشکی یا دندانپزشکی، پزشک یا دندانپزشک خود را از مصرف وارفارین مطلع کنید.
عوارض جانبی رایج
برخی عوارض جانبی خفیف مصرف وارفارین عبارتند از:
- بروز خارش یا راش خفیف پوستی
- ریزش مو
در صورت تداوم یا شدت یافتن این عوارض، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
عوارض جانبی جدی
گاهی ممکن است خونریزی‌های شدید و ناگهانی رخ دهند که بدون وجود جراحت یا بریدگی اتفاق می‌افتند یا متوقف نمی‌شوند. این نوع خونریزی‌ها خطرناک بوده و نیازمند توجه فوری پزشکی هستند.
در صورت بروز این شرایط، پزشک ممکن است یک آزمایش فوری نسبت نرمال‌شده بین‌المللی (INR) انجام دهد تا وضعیت شما را ارزیابی کند و درمان مناسب را تعیین کند.
توصیه‌های تغذیه‌ای و نوشیدنی در حین مصرف وارفارین
تغییرات در رژیم غذایی
حفظ ثبات رژیم غذایی هنگام مصرف وارفارین از اهمیت بالایی برخوردار است. این موضوع کمک می‌کند دوز داروی شما ثابت بماند و بدن شما واکنش مطلوبی به وارفارین نشان دهد. هرگونه تغییر چشمگیر در نوع یا مقدار مواد غذایی که مصرف می‌کنید، می‌تواند اثر دارو را تغییر دهد.
پیش از ایجاد تغییرات عمده در رژیم غذایی، مانند شروع یک رژیم لاغری، حتماً با پزشک یا پرستار خود مشورت کنید.
مواد غذایی مؤثر بر وارفارین
برخی از مواد غذایی که حاوی مقادیر زیادی ویتامین K هستند، می‌توانند بر عملکرد وارفارین تأثیر بگذارند. این مواد عبارتند از:
- سبزیجات برگ‌سبز مانند بروکلی، اسفناج و کاهو
- نخود
- کبد
- زرده تخم‌مرغ
- پنیرهای کهنه و پنیر آبی
- آووکادو
- روغن زیتون
مصرف غذاهای حاوی ویتامین K ضروری است. بنابراین، به‌جای حذف کامل آنها، تلاش کنید این مواد را به‌طور منظم و در مقادیر مشابه مصرف کنید. این اقدام باعث میشود سطح ویتامین K و همچنین نسبت نرمال‌شده بین‌المللی (INR) در خون شما پایدار باقی بماند.
علاوه بر این، مصرف آب زغال‌اخته (کرن‌بری) و آب گریپ‌فروت در طول درمان با وارفارین توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند اثر دارو را افزایش داده و خطر خونریزی را بالا ببرد.
وارفارین در دوران بارداری، شیردهی و باروری
وارفارین و بارداری
مصرف وارفارین در دوران بارداری معمولاً توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است خطر نقص مادرزادی و خونریزی در نوزاد را به همراه داشته باشد. با این حال، اگر دریچه قلب فلزی دارید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند مصرف وارفارین را ادامه دهید، زیرا خطر لخته شدن خون در دریچه از خطر احتمالی برای جنین بیشتر است. این تصمیم تنها تحت نظارت دقیق پزشک متخصص اتخاذ میشود.
در صورتی که قصد بارداری دارید، لازم است پیش از اقدام با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند خطرات و مزایای مصرف وارفارین را ارزیابی کرده و در صورت لزوم، داروی شما را به تزریق هپارین تغییر دهد.
اگر در دوران مصرف وارفارین باردار شدید، بلافاصله با پزشک یا ماما تماس بگیرید و مصرف دارو را تنها طبق دستور پزشک قطع کنید.
وارفارین و شیردهی
در صورتی که پزشک یا ماما تأیید کند کودک شما سالم است، مصرف وارفارین در دوران شیردهی مشکلی ایجاد نمی‌کند. این دارو تنها در مقادیر بسیار ناچیز وارد شیر مادر میشود و معمولاً تأثیر منفی بر نوزاد ندارد.
اگر کودک شما به خوبی شیر نمی‌خورد، به‌راحتی کبود میشود، یا هر نگرانی دیگری در مورد سلامت او دارید، فوراً با پزشک، ماما یا داروساز مشورت کنید.
وارفارین و باروری
هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد وارفارین بر توانایی باروری در مردان یا زنان تأثیر منفی دارد. با این حال، اگر قصد بارداری دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا داروی مصرفی شما بررسی شود. از آنجایی که وارفارین در دوران بارداری مناسب نیست، پزشک ممکن است تغییراتی در داروی شما اعمال کند.
مصرف وارفارین همراه با داروها و مکمل‌های گیاهی
احتیاط در مصرف همزمان داروها
بسیاری از داروها و مکمل‌ها ممکن است تأثیر مستقیمی بر عملکرد وارفارین داشته باشند و خطر خونریزی را افزایش دهند. برای اطمینان از عدم تأثیر منفی داروهای دیگر بر توانایی خون شما در لخته شدن، ممکن است به آزمایش خون نیاز داشته باشید.
اگر در حال مصرف وارفارین هستید، پیش از مصرف هر داروی جدید، حتماً با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
برخی از داروهایی که می‌توانند با وارفارین تداخل داشته باشند، شامل موارد زیر هستند:
- داروهای قلبی مانند آمیودارون، کینیدین و پروپافنون
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و آسپرین
- مسکن‌های قوی مانند ترامادول
- داروهای کاهنده کلسترول نظیر بزافیبرات، جمفیبروزیل، کلوفیبرات و کلستیرامین
- آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله اریترومایسین، کوتریموکسازول و نورفلوکساسین
- ژل میکونازول برای درمان عفونت‌های قارچی مانند برفک
مصرف وارفارین با مسکن‌های روزمره
مصرف پاراستامول در حین مصرف وارفارین به‌طور کلی بی‌خطر است. اما باید از کمترین دوز ممکن که درد شما را تسکین می‌دهد، استفاده کنید. مصرف بیش از چهار قرص ۵۰۰ میلی‌گرمی در روز برای چند روز متوالی ممکن است سرعت لخته شدن خون را کاهش دهد و خطر خونریزی را افزایش دهد.
اگر پس از ۳ تا ۴ روز مصرف پاراستامول همچنان درد دارید، حتماً با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
از مصرف آسپرین یا ایبوپروفن در هنگام مصرف وارفارین پرهیز کنید، مگر اینکه پزشک مصرف آنها را تأیید کرده باشد، زیرا این داروها خطر خونریزی را افزایش می‌دهند.
ترکیب وارفارین با داروها و مکمل‌های گیاهی
مصرف گیاهان دارویی مانند خار مریم (که برای درمان افسردگی استفاده میشود) در هنگام استفاده از وارفارین توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهد.
پیش از شروع مصرف وارفارین، اگر مکمل ویتامین K مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. در طول درمان با وارفارین نیز بدون مشورت با پزشک، از مصرف مکمل‌های ویتامین K خودداری کنید.
اطلاعات کافی برای تأیید بی‌خطری سایر داروهای گیاهی و مکمل‌ها هنگام مصرف وارفارین وجود ندارد، زیرا این محصولات مانند داروهای نسخه‌ای تحت آزمایش‌های دقیق قرار نمی‌گیرند. برای اطمینان بیشتر، پیش از مصرف هرگونه مکمل گیاهی یا ویتامین، با پزشک خود مشورت کنید.
سوالات متداول
۱. عکس قرص وارفارین چیست و چگونه میتوان آن را تشخیص داد؟
قرص وارفارین معمولاً به رنگهای سفید، صورتی یا آبی تولید میشود و در اندازههای مختلف مانند ۱ میلیگرم، ۳ میلیگرم یا ۵ میلیگرم عرضه میشود. برای تشخیص دقیقتر، میتوانید از تصاویر موجود در بروشور دارو یا مشاوره داروساز استفاده کنید.
۲. جایگزین قرص وارفارین چیست؟
جایگزینهای قرص وارفارین شامل داروهای ضدانعقاد مانند ریواروکسابان، دابیگاتران و آپیکسابان هستند. این داروها معمولاً به دلیل نیاز کمتر به نظارت مکرر ترجیح داده میشوند، اما باید حتماً تحت نظر پزشک مصرف شوند.
۳. عوارض وارفارین چیست؟
عوارض شایع این دارو شامل خونریزی غیرطبیعی، کبودی آسان، سردرد و مشکلات گوارشی می‌باشد. در موارد نادر، ممکن است عوارض جدی‌تری مانند خونریزی داخلی یا مشکلات پوستی ایجاد شود.
۴. بهترین مارک وارفارین کدام است؟
بهترین مارک این دارو بسته به برندهای موجود در هر کشور متفاوت است. در ایران، برندهای معتبر شامل وارفارین نورتون و داروهای تولید داخل هستند که کیفیت مطلوبی دارند. برای انتخاب، بهتر است با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
۵. عوارض قرص وارفارین ۵ میلیگرم چیست؟
عوارض مصرف دوز ۵ میلیگرم وارفارین شامل خطر بالای خونریزی، گیجی، سردرد و کبودیهای شدید است. اگر دوز مصرفی شما بالاست، باید به طور منظم آزمایش INR انجام دهید تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
۶. آیا خرما و وارفارین تداخل دارند؟
خرما معمولاً حاوی ویتامین K بسیار کمی است، بنابراین مصرف متعادل آن معمولاً مشکلی برای بیماران وارفارین ایجاد نمی‌کند. با این حال، توصیه میشود هرگونه تغییر در رژیم غذایی خود را به پزشک گزارش دهید.
۷. خرید قرص وارفارین چگونه انجام میشود؟
این دارو را میتوانید با نسخه پزشک از داروخانههای معتبر تهیه کنید. خرید آنلاین این دارو نیز ممکن است، اما باید از داروخانههای قانونی و معتبر صورت گیرد.
۸. عوارض وارفارین بر کلیه چیست؟
مصرف طولانی مدت این دارو ممکن است باعث ایجاد عوارضی بر کلیهها شود، مانند افزایش خطر خونریزی کلیوی یا کاهش عملکرد کلیه. اگر دچار مشکلات کلیوی هستید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
منبع : nhs
